ÁP DỤNG TỪ BI HỈ XẢ (TỨ VÔ LƯỢNG TÂM)

CHO SỰ NGHIỆP THÀNH CÔNG BỀN VỮNG

Theo Phật Quang đại từ điển: TỨ VÔ LƯỢNG còn gọi là Tứ Vô Lượng Tâm, Tứ Đẳng Tâm, Tứ Đẳng, Tứ Tâm.

Bốn tinh thần phải có của Phật, Bồ Tát để độ khắp vô lượng chúng sanh khiến lìa khổ được vui.

Theo kinh thuyết xứ trong Trung A Hàm quyển 21 và Luận Đại Trí Độ quyển 20 thì sự giải thích về thuyết Tứ Vô Lượng Tâm trong A Tỳ Đàm như sau:

1.- TỪ VÔ LƯỢNG: Duyên vô lượng chúng sanh, tư duy về phương pháp làm cho chúng sanh được vui mà vào Từ đẳng chí.

2.- BI VÔ LƯỢNG: Duyên vô lượng chúng sanh, tư duy về phương pháp khiến cho chúng sanh lìa khổ mà vào Bi đẳng chí.

3.- HỈ VÔ LƯỢNG: Nghĩ đến việc vô lượng chúng sanh đã lìa khổ được vui, từ đáy lòng cảm thấy vui mừng mà vào Hỉ đẳng chí.

4.- XẢ VÔ LƯỢNG: Nghĩ đến việc vô lượng chúng sanh, hết thảy đều bình đẳng, không phân biệt oán và thân mà vào Xả đẳng chí.

Tinh thần trên đây là tinh thần của chư Phật và Bồ Tát, nhưng hành giả nhập thế và Phật tử tập sự, vừa hành vừa tập thì mục đích chính là đem niềm vui đến mọi người, giúp cho họ lìa nỗi khổ. Trong cộng đồng sinh hoạt hay tập thể sống chung, đồng nghiệp, đồng đạo, đều có thể áp dụng. Áp dụng với tâm vị tha vô tư, không vì mục đích tư lợi hay vì mục đích phát triển, bành trướng phe phái, tôn giáo, băng nhóm của mình. Giúp người lìa khổ được vui, lòng mình cũng cảm nhận được niềm hỷ lạc. Với tinh thần Bồ Tát đạo, niềm hỷ lạc nhìn thấy mọi người lìa khổ được vui, mình được vui. Niềm vui đó không chỉ riêng cho người mình thương mình giúp mà giúp và thương không phân biệt thân-thù.

Đây là việc làm rất khó, nhưng chính cái khó mà áp dụng bởi tâm vô lượng thì kết quả sẽ vô lượng. Đã vô lượng thì không còn ranh giới thiện ác, xấu tốt, hẳn nhiên bình đẳng tánh sẽ hiện diện. Trong cuộc sống luôn xuất hiện hai mặt đối lập, nhị nguyên đối đãi, được mất, hơn thua vì vậy có kẻ thương phải có người ghét; bởi vì mình hành sự với tâm đối đãi phân biệt, hạt giống hai mặt đó luôn tiềm ẩn trong tàng thức, khi đối cảnh thì phát sanh một cách vô thức. Người Phật tử luôn ý thức tự chủ mọi ý niệm khởi phát thì tránh được những hiện tượng phức tạp phát sanh. Làm chủ được tâm thì họa ít, phước sanh, tránh được đại nạn cho xã hội, cho mọi sinh linh.

Người đời không hiểu giáo lý nhà Phật, họ bảo: - "cha mẹ sinh con, trời sanh tánh". Thật ra tánh tốt-xấu, hiền-ác là những hạt giống tích lũy nhiều kiếp trong Alaiya thức của mỗi người. Vì sống theo bản năng, không ý thức tự chủ nên khuynh hướng bất thiện lấn át cái thiện. Tính sân hận là ngọn lửa hoặc âm ỷ hoặc bộc phát có khả năng đốt cháy mọi công đức, tác hại đến cuộc sống chung quanh. "Nhất sân chi hỏa năng thiêu vạn khoảnh công đức chi lâm" - chỉ một đóm lửa sân nhỏ có thể đốt cháy cả rừng công đức. Để đối trị TÁNH SÂN, TÂM TỪ cần phát triển. TÂM TỪ là ngọn gió mát, là giòng nước lành xoa dịu nỗi khổ niềm đau trong cuộc sống. Có tâm từ thì TÂM BI luôn xuất hiện, nó kềm hãm mọi hành động bạo tàn hung dữ.

Tâm ganh  tỵ hơn thua thường tạo phiền não khi mình thất bại thua kém, tìm mọi cách tranh đoạt thắng lợi cũng dễ sanh tâm kiêu ngạo và tạo hận thù cho kẻ khác; thế là ân oán chập chùng, tạo nhân quả nhiều đời. Người tu Phật thấy kẻ khác thành đạt, mình sanh tâm hoan hỷ chúc mừng, cho dù đó là kẻ thù thì thù cũng sẽ thành bạn vì không còn đối thủ tỵ hiềm. TÂM HỶ giúp cho cuộc sống không bị đau khổ và không có chướng ngại từ ngoài bởi sự đố kỵ.

Tâm bám víu vào thành bại hơn thua cạnh tranh thì tâm luôn bất an, chẳng những thế, tự tạo một chiến tuyến đối lập để rồi luôn lo sợ, phiền não luôn rình rập. Ngay cả bám vào việc thích và không thích, toại nguyện và bất toại nguyện cũng làm cho ta luôn bị động, thì sự nghiệp được xây dựng trên tâm cảm Tham-sân - si - mạn - nghi cũng là sự nghiệp xây dựng trên cát không có nền móng vững chắc; chính vì vậy mà sự nghiệp và cuộc sống luôn bị giao động, bị đe dọa bất cứ lúc nào. TÂM XẢ là loại tâm cảm không có ranh giới giữa mình và người, không có ranh giới ân-oán thân thù, không chấp thủ điều tốt lẫn điều xấu, buông tất cả mọi ý niệm phân biệt có thể gây bất an cho mình và gây oán thù đối với kẻ khác. Đó là trạng thái và công dụng của XẢ. Bốn trạng thái được gọi là Tứ Vô Lượng Tâm của Bồ Tát hạnh đưa hành giả vào địa hạt Thánh nhân. Đối với  một tín đồ bình thường, tập hạnh Tứ Vô Lượng Tâm là xây dựng nền móng vững chắc trong tâm để chuyển hóa ngoại cảnh, giúp tha nhân an vui chính là giúp bản thân hành sự an lành. Từ đó sự nghiệp cuộc sống được bảo vệ bởi TÂM TỪ, LÒNG BI, TÁNH HỶ và ĐỨC XẢ, làm cho cuộc sống an lạc, cách chuyển họa thành phúc cho mình và cho cuộc sống chung quanh. 

Tứ Vô Lượng Tâm không chỉ áp dụng giữa người và người mà cho tất cả mọi sanh loài. Vì vậy mà Phật đã cảm hóa cả voi say ác thú, cứu độ Ambapàli, người phụ nữ lạc bước giang hồ và tận tâm tế độ Angulimàla, tên sát nhân tàn ác, toan ám hại Ngài. Về sau cả hai đều theo Ngài và hoàn toàn đổi tánh.

Ðức Phật khuyên dạy:

"TÂM TỪ phải được rải khắp đồng đều cho mọi chúng sanh, phải bao trùm vạn vật, phải sâu rộng và đậm đà như tình thương của bà từ mẫu đối với người con duy nhất, chăm nom bảo bọc con, dầu nguy hiểm đến tánh mạng cũng vui lòng." -- Mettà Sutta

Người áp dụng Tứ Vô Lượng Tâm trở thành là bạn của tất cả chúng sanh, luôn được chư Thiên hộ trì, lo gì sự nghiệp trong cuộc sống không bền vững! Muốn Tứ Vô Lượng Tâm được hiệu quả, ta cần thực tập cho chính mình mỗi ngày, hướng vào nội tâm với ý niệm từng loại - TỪ - BI - HỶ - XẢ. Khi thực tập nhuần nhuyễn thì hướng đến mọi người mới có kết quả. Đó là mấu chốt thành công trong sự nghiệp. Bốn tâm này đối trị bốn phiền não là sân hận, ganh tị, buồn bực và tham muốn. Trong Đại thừa, Bốn tâm vô lượng cũng được gọi là hạnh Ba-la-mật-đa.

Tóm lại, một sự nghiệp bền vững, một cuộc sống an lành, không thể xây dựng bởi tiền của, thế lực và thủ đoạn mà Tứ Vô Lượng Tâm là chất liệu căn bản bền vững cho mọi thành đạt.

MINH MẪN

02/01/2016