Phật Giáo và Giáo Hội

Từ khi nền văn minh cơ giới phát triển, khoa học hiện diện khắp ngỏ ngách của cuộc sống, mọi sinh hoạt cộng đồng được sắp xếp trong một nề nếp ổn định, trật tự, PG cũng được hệ thống hoá dưới hình thức một tổ chức gọi là Giáo Hội theo mô thức thế quyền và giáo quyền Vatican, tuy không rập khuôn của cơ chế đó, nhưng cơ bản phân nhiệm rõ ràng trên nguyên tắc hành chánh; nó hữu hiệu trong sinh hoạt xã hội đối với một tập thể, với PG, một tinh thần phóng khoáng và nội quán, tổ chức như vậy có cái gì đó không đồng điệu và bất ổn, đưa tu sĩ xa dần với bản chất tự thân.
Nói thế không có nghĩa PG không có một GH và không cần một GH, ngược lại PG có một GH rất sớm, khi Đức Thế Tôn còn tại thế, GH lúc bấy giờ được xem là một nhóm gồm bốn vị Tỳ Khưu, cùng sinh họat chung trong một trú xứ, cùng một thời điểm để tu học và hoằng hóa đạo đức, như vậy GH đối với đạo Phật, không được quan niệm như một tổ chức hành chánh mà là một sinh hoạt tâm linh, không là một qui mô lớn, cồng kềnh mà là mô thức sinh hoạt đơn lẻ hữu hiệu!
Từ sau khi Phật nhập diệt, quan niệm GH như vậy vẫn tồn tại, qua các lần kết tập kinh điển, 500 thánh tăng La hán lần đầu và trên ngàn thánh tăng, thanh tịnh tăng những kỳ kết tập sau cùng, vẫn không xem lượng số đông đảo là một GH. Niên đại Asoka đào tạo sứ giả Như Lai truyền bá Phật tạng và Ngọc Xá Lợi sang hướng Bắc và Nam, gọi la Bắc truyền và Nam truyền, được xem là một Phật sự không do hệ thống GH hành chánh đảm nhiệm; những dịp Yết ma, Bố tát do tăng đoàn thực hiện mà không mệnh danh GH triệu tập. Khi PG truyền vào VN, Trung Hoa, Triều Tiên, Nhật Bản, cũng chỉ là những tông phái, môn phong cá lẽ , chưa hình thành một GH hành chánh. PG vào VIỆT NAM đầu kỷ nguyên thứ nhất cho đến hạ bán thế kỷ thứ hai khi trung tâm PG nổi tiếng, Luy Lâu, hình thành, vẫn là những sinh hoạt tự phát, không chịu lệ thuộc vào một cơ cấu hành chánh mệnh danh là GH.Đến niên đại Trần Nhân Tông, ngôn xưng GH Trúc Lâm mới được nhắc đến, nhưng cũng mang tính môn phong, truyền bá chứ chưa có hình thức phân nhiệm đa ngành; Đến lúc PG quá thịnh, tình trạng tăng môn lạm phát, sinh lắm tệ nạn, trốn việc quan đi ở chùa, bắt đầu tu sĩ phải có giấy Độ Điệp,chứng nhận qua kỳ khảo thí, thành lập Tăng Cang, kiểm soat tu sĩ, nhuốm một phần nhỏ về hành chánh; Các môn phái cũng tự phát mà không trực thuộc vào tổ chức điều hành tổng quát của GH. Các môn phái tự củng cố nội bộ và phát triển hạnh môn, có lúc rộ nở trăm hoa, có khi thu mình trong dòng phái, dù rộ nở hay không, tu sĩ chính thức của các tông môn vẫn giữ được tầm vóc xứng đáng Tăng phong đạo cách của mình, cứ thế, PG thấm nhuần vào máu xương của dân tộc, tinh anh phát tiết qua nghệ thuật, thi ca, kiến trúc…Tuy có một vài Nho gia châm biếm bài xích PG vì đố kỵ, nhưng hầu hết PG tạo được thế đứng trong nhân dân, luôn giành được vị thế kính trọng bởi đạo phong, nội lực và kiến thức. từ vua quan đến thứ dân. Dân số bấy giờ chưa là bao, thế mà lượng số tu sĩ đã trên dưới 30.000 người, riêng tu sĩ thuộc GH Trúc Lâm cũng đã chiếm phân nửa; phân nửa là dân phân nửa là tu sĩ;Các Thiền phái như Thảo Đường, Tỳ Ni Đa Lưu Chi, Vô ngôn Thông, Lâm Tế…không chịu sự điều hành hay trực thuộc hệ thống GH của Thiền phái Trúc Lâm, như vậy danh xưng GH Trúc Lâm chỉ có nghĩa là hệ thống thiền Phái được khởi xuất và bảo trợ bởi nhà nước, các môn phái khác tự do sinh hoạt phát triển, đóng góp đáng kể một nền văn hoá đặc thù cho dân tộc, không những thế, các Thiền phái cung ứng cho dân tộc một sinh lực dồi dào và sinh khí tươi nhuận từ các bậc chứng đắc, một tinh thần vô uý, hiên ngang trước kẻ xâm lăng!
Tuy PG, từ thế kỷ 15 trở đi, lụn tàn do nội tại và ngoại cảnh, từ cực thịnh đến cực suy là lẽ tất nhiên, nhưng mạng mạch vẫn liên tồn dưới áp lực của Nho gia, rồi đến Pháp thuộc, thời đại Kitô giáo nắm quyền đến khi Mỹ thao túng miền Nam và XHCN miền Bắc.Từ thập niên 1930, các hội PG như Hội Nam Kỳ Nghiên Cứu Phật Học, Hội Lưỡng Xuyên Phật Học, Hội PH Kiêm Tế, Hội PG Bắc Kỳ, Hội An Nam PH…GH Tăng già cũng chỉ là danh xưng, không nặng về mô hình hành chánh,đều là những hội như các hội đoàn khác trong xã hội, chưa hình thành một GH, đến năm 1951đại hội PG toàn quốc tổ chức tại Từ Đám, trong xu thế chung của thế giới phục hưng PG, PG VIỆT NAM cũng chỉ tiến đến một Tổng Hội Pg do HT T. Tịnh Khiết làm hội chủ. Dưới chế độ Pháp thuộc, PG bị khép vào đạo dụ số 10, nhưng khi Ngô Đình Diệm cuồng tín triệt tiêu PG, giành ưu tiên phát triển Kitô giáo, PG lúc bấy giờ mới đứng lên đòi hỏi thủ tiêu đạo dụ từ thời Pháp đối với PG, 11 hệ phái PG miền Nam kết hợp cho ra đời một GH với danh xưng GHPGVNTN sau khi Ngô Đình sụp đổ, đó là GH đúng nghĩa suốt 20 thế kỷ PG có mặt tại VIỆT NAM và thực sự một GH lịch sử cùng da thịt với dân tộc!

A/ ĐẠO PHONG - NỘI LỰC và GIÁO HỘI
Từ lúc thăng cho đến khi trầm cùng dân tộc, những khi PG suy vi, không có nghĩa tu sĩ bê tha đạo đức hay tha hoá xã hội, trong quá khứ ấy, chư tăng thiếu nội chứng hoặc kém nội lực, thiếu tăng tài so với thời Lý Trần cung ứng cho xã hội, không còn thạch trụ mang tầm vóc quốc gia, nhưng tăng phong đạo cách vẫn đủ để làm gương cho nhân quần; thời Pháp thuộc, tu sĩ PG phần lớn là thầy cúng, thiếu trình độ, nhưng tư cách vẫn có, tu sĩ không làm hoen ố xã hội. Một số rất ít các bậc chân tu đều ẩn cư, một số trẻ xã thân cứu quốc. Các Thiền sư tuy không xuất chúng, nhưng đạo lực có thừa như TS Khánh Hoà, TS Tịnh Khiết, TS Mật Nguyện,TS Bích Liên, TS Liên Tôn, TS Giác Tiên, TS Mật Thể, TS Thiện Hoa, TS Thiện Hòa, TS Hành Trụ…đều là những tấm gương mẫu mực cho tăng tín đồ đương thời; những thân giáo sinh tiền như vậy đủ để tăng sĩ và cư sĩ vâng phục, noi gương.
Nhưng từ khi GHPGVNTN có mặt gánh vác trách nhiệm cùng dân tộc, PG bắt đầu một hình thức mới, sinh hoạt mới, không còn hạn chế trong tông môn, có khuynh hướng hướng ngoại, mang tính xã hội, tăng sĩ được khuyến khích trang bị kiến thức thế học để cập nhật trình độ, kinh điển trở thành học lý để tham khảo hơn là hạnh môn tu chứng. Các Phật học viện, tu viện không còn là những Tùng Lâm nội quán, biến thành các giáo điểm nghiêng cứu học thuật,giáo luật và giới luật đã xem nhẹ, các môn phong không chú hướng đào tạo đạo lực cho tăng chúng; thu nhận đệ tử không qua thời gian tập sự thử thách như cổ đức đã làm, xuống tóc chưa đủ thời gian làm điệu, tự ý tách thầy ra nhận chùa; mới hôm qua là dân thường, mấy hôm sau đã làm thầy thiên hạ nhận sự lể lạy cúng dường của bá gia…bốn cuốn luật sơ đẳng Sa di chưa quen mặt chữ, năm đệ Lăng Nghiêm chưa hề nghe đến Diệu Trạm Tổng Trì…Thầy tổ thi đua cho đệ tử ăn học đặng nở mày nở mặt với các tổ đình.
Cái gọi là GH mới ra đời, hệ thống ban bệ tuy đồng bộ, nhưng chưa củng cố nội tình, chưa có cơ sở đào tạo tăng tài và chưa lập Tùng Lâm chuyên tu cho những bậc chí tâm xuất trần, vội dồn tâm lực vào cuộc đấu tranh đơn điệu, không được hậu thuẩn mà vào triều đại nhà Ngô, bạn bè năm châu đã lên tiếng đồng tình; thật sự GHPGVNTN bấy giờ một thân một mình cố gắng vận dụng đem lại hoà bình cho tổ quốc, đã bị thế lực chính trị các bên lợi dụng, phân hoá, nội bộ tu sĩ tự lo đời sống cá nhân và ăn học, không ai nâng đở, GH không có kế hoạch kinh tế tài trợ đào tạo tăng tài, vì thế một số tu sĩ trẻ thiếu bản lảnh tiến thân, đã lợi dụng tình thế xáo trộn của PG, chiến tranh của đất nước, tìm thế an thân, thủ lợi! Các môn phái trực thuộc GH hay ở ngoài GH đều buông thả đệ tử, không còn sợi giây tình cảm đạo nghĩa, giới luật tông môn ràng buộc, phong cách dần dà tha hoá.

Một tổ chức GH nặng về mô thức hành chánh, nhưng không có giáo quyền tuyệt đối như Kitô giáo, chắc chắn khó điều hành hữu hiệu, một cổ xe cồng kềnh nhưng cấu kết không vững chắc, người điều khiển sẽ khó đạt như ý, PG là một lực lượng bàng bạc trong quần chúng, không một ràng buộc nào hiệu quả ngoài tình cảm đạo đức và đạo vị, do vậy chư vị lảnh đạo GH bấy giờ khó mà thống nhất được ý chí và hành động, đưa đến chia rẽ là chuyện đương nhiên, và đối với nhân sự, tu sĩ, GH cũng không toàn quyền phán quyết hữu hiệu; GHPG chỉ là hình ảnh lung linh để bên ngoài nhìn và thẩm định như một ảo ảnh qua bóng nước! Nếu sau 1963, GH dốc toàn lực cho việc đào tạo tăng tài và chuyên tu, với cặp mắt chính trị và xã hội, xem đó là thái độ yếm thế, thờ ơ, nhưng đạo lực và Hồng Đức tâm chứng sẽ giúp cho dân tộc nhiều hơn những thái cách mà GH đã chọn, lăn xả vào đời để rồi chỉ là điểm son giả tạo trên trang sử chính trị, đánh đổi lại một cơ đồ tan vở, bệ rạt kéo dài đến hôm nay cho giới tu sĩ! Có người sẽ đặt vấn đề ngược lại, thế trong quá khứ, PG cũng từng đóng góp cho đất nước chống ngoại xâm thì sao? Vâng, mỗi thời đại có một bối cảnh khác nhau, vào thời PG là quốc đạo, tinh thần nhất quán và đạo lực của các bậc chân tu phủ trùm dân tộc, uy tín PG và tiếng nói của chư tăng có sưc mạnh của một hiệu triệu, chính trị đối phương chưa ma mãnh như ngày nay, kỷ thuật tình báo chưa tinh xảo và trong nhân dân không có nhiều tôn giáo, tôn giáo bấy giờ không thuộc loại quốc tế điều hành như ngày nay; PG không có hậu thuẩn quốc tế về chính trị cũng như quân sự, không cấu kết với ma lực, không thủ đoạn chính trị và cũng không là tổ chức chính trị khoác áo tôn giáo, tổ chức GH không chặc chẽ, tóm lại PG không có bất cứ yếu tố nào đủ để đối đầu với các thế lực thế gian ngoài thiện chí và tâm đức, dồn tâm lực vào canh bạc chính trị để kết cục là tay sai chính trị,một gia sản đổ vở và bệ rạc!
Chiến tranh VIỆT NAM chấm dứt trong hải hùng nhưng ít tổn hại, đành rằng một phần có công của PG, tuy có công với đất nước nhưng có tội với liệt tổ, chư Phật, vì không vun xới ngôi nhà Như Lai theo đúng khả năng mình. sau ngày thống nhất đất nước, PG được gì ngoài gia tài hoang phế, anh em đối đầu lẩn nhau, Phật sự đình trệ, uy tín giảm sút bởi chư tăng đánh mất niềm tin của đồng bào, tu sĩ mất định hướng, mất lý tưởng, mất niềm tin của đàn anh đương nhiệm, sống buông thả truỵ lạc, chạy theo vật dục thời đại…Tuy hiện nay còn có nhị vị tôn túc đạo cao đức trọng như TS T.Thanh Từ, TS T. Nhất Hạnh là ánh đuốc giữa đêm tối trên bầu trời PGVN, nhưng chưa đủ lực kết hợp toàn bộ tu sĩ PG còn ngái ngũ trên danh xưng những GH.
Cũng từ hai chữ GH mà PGVN đã phân hoá trầm trọng, mỗi bên đều bảo thủ vị trí, danh xưng làm đình trệ suốt 30 năm mà đáng ra PGVN phải vượt trội hơn các tôn giáo bạn; PG là đạo Vô Ngã nhưng bị vấp ngã bởi chấp ngã nặng nề. Ước gì Đạo Phật không bị ràng buộc vào danh xưng GH như chư tổ xa xưa, sẽ không bị vướng mắc, bấy giờ tinh thần thông thoáng bàng bạc khắp nơi, không gò bó vào cơ chế tổ chức, PG như trăn hoa đua nở mọi lảnh vực trong cuộc sống; Những bài học đau xót trầm trọng như vậy, cấp giáo phẩm vẫn chưa rút tỉa kinh nghiệm, tiếp tục o ép các thành phần còn lại vào một tổ chức không tương xứng tầm vóc của nó, chẳng những thế, thủ thuật kết nạp thiếu tinh tế, dùng quyền lực đe doạ quá ấu trỉ, tạo thêm phân hoá vốn đã phân hoá; ví dụ Ban Hướng Dẫn Nam Nữ Cư Sĩ muốn các đơn vị Gia Đình Phật Tử trực thuộc sự quản lý của mình, thay vì thể hiện chánh nghĩa bằng động thái hiểu biết cảm thông và tôn trọng để các em tự nguyện tham gia, lại giở trò đe doạ, kết hợp với ban tôn giáo và công an, gây áp lực với các trụ trì, nhiều đơn vị bị trục xuất khỏi chùa vì không tuân lịnh. Có những vị trụ trì khôn khéo, vẫn duy trì GĐPT sinh hoạt mà không làm mích lòng bề trên, nhưng phần lớn các trụ trì quá yếu kém, sợ sệt đành xua đuổi những con em thánh thiện đó, những mầm non tương lai của PG. Chùa Vạn Hạnh , Bầu Nai, Hốc Môn, khi còn là thảo am nghèo nàn, các em GDPT hàng tuần sum vầy thật ấm cúng, khi chùa tái thiết khang trang, có sự đóng góp hàng tháng của các huynh trưởng trích từ tiền lương ít ỏi của mình cho việc xây dựng, đến khi hoàn thành, các em bị xua đuổi, dời sang sinh hoạt chung với đơn vị bạn cách đó vài cây số, nhưng với tâm lành của con Phật, các em vẫn quây về giúp thầy vào những lể lớn, có những em trên mười tuổi, phải trở về nhà cách sáu cây số để ăn trưa rồi đến chùa công quả tiếp mà đáng ra, chùa phải bố thí cho các em bửa ăn chả đáng là bao! phải chăng đó là công hạnh của tu sĩ PGVN ngày nay chỉ biết lợi và dụng, không nghĩ đến tương lai PG từ những tín đồ thuần thiện? Hành động của phần lớn các cấp thẩm quyền trong GH đến các trụ trì, các tu sĩ , theo tập quáng, thiếu phán xét cân phân, không đặt quyền lợi lâu dài của PP mà chỉ làm theo bản năng và phản ứng thiếu thận trọng của chính mình. Ngoài ra còn bao nhiêu chùa, bao nhiêu chức sắc GH trên cả nước hành động có hại cho đạo và có lợi cho bản thân? Gần 50 năm qua, tu sĩ PGVN hướng ngoại quá nhiều, các ban ngành GH cũng hành xử thể hiện quyền lực nhiều hơn là tình cảm đồng đạo và quyền lợi dài lâu của PG. PG nói chung và PGVN nói riêng, không cần những GH, chỉ cần sự tu tập do các tông phái truyền thừa, chỉ cần thực tu, thực học như thuở xa xưa, nhờ thế PG đã đóng góp được nhiều cho đất nước. PG không cần một tổ chức GH mang tính hành chánh, chỉ có những tôn giáo mang màu sắc chính trị mới cần một tổ chức chặc chẽ để thống trị tín đồ, tạo lực lượng vững mạnh để cấu kết thế quyền.Tinh thần PG khác với tinh thần Kitô giáo, không thể bắt chước khung hình tổ chức đó để điều hành PG, PG vẫn phát triển khắp thế giới một cách hoà bình mà không cần một tổ chức GH nào; Nên chăng hãy trả PG trở về vị thế ban đầu của một giáo đoàn chuyên tu, vì xã hội rất cần những mẫu người thánh thiện.

B/ GIÁO HỘI - THẾ TỤC - QUYỀN LỰC
PG là tôn giáo thuần hướng tâm linh, nói cách khác, mục đích tối hậu là Tuệ Giác – Duy Tuệ Thị Nghiệp. Từ lúc đức Thế Tôn khai đạo đến hàng ngàn năm sau, mục tiêu vẫn không thay đổi; càng hướng nội, thiền quán, an trụ, thì ngoại cảnh và phương tiện vật chất càng giảm thiểu, ít vướng bận; GH ngày nay là một tổ chức mang tính tập quyền, những học lý tôn giáo đơn Thần thường đưa đến cực đoan, bạo động, độc tài; những học lý phi Thần, tổ chức GH sẽ dẫn đến chuyên quyền, lạm dụng, nhất là PG, một tín ngưỡng tâm linh không có khuynh hướng phóng ngoại, đề cao tự ngộ, tự giác, thì GH là một sự ràng buộc theo một mô hình, quy chế thuần thế tục, tạo không ít nhiêu khê cho tu sĩ.
Một bậc chân tu thuần tuý sẽ không đảm nhận bất cứ chức sắc, quyền hành nào từ tổ chức GH, ngược lại, các ban ngành trong cơ cấu tổ chức đó thường giao phó cho những tu sĩ không qua trường lớp hành chánh, không có khả năng chuyên môn, không có óc sáng tạo và tổ chức, nhất là không đủ uy tín cá nhân do đạo phong khiếm khuyết, dẫn đến thái độ cửa quyền, quan liêu, hống hách và gây khó nhau để có phong bì; phải chăng những tệ nạn trong GHPGVN ngày nay là phản ảnh trung thực từ những tệ nạn ngoài xã hội, khác chăng là những mỹ từ: cúng dường thay vì thủ tục đầu tiên của thế nhân. Một điều đau lòng, nghe ra như đùa, nhưng có thật, một tư sĩ từ nội thành, chuyển khẩu ra ngoại ô, qua thủ tục hành chánh của Công An quản lý hộ khẩu, chỉ tốn công mà không phải mất tiền, đến Thành Hội xác nhận, bị hạch xách khó dể để rồi một giá tiền không thể tưởng – ba chục triệu. Một học tăng , học ni xin đơn vào Trung cấp Vĩnh Nghiêm, bị chối từ vì hết hạn, sau đó được mách nước, một vị khác bỏ phong bì ba triệu, có ngay lá đơn, mặc dù không có chứng chỉ sơ cấp. một nhân viên v/p trường ngỏ ý với một học tăng trụ trì xin tám trăm ngàn để chuộc chiếc đồng hồ đã cầm vì thua cờ bạc. Chùa Hoằng Pháp Hốc Môn, thời gian đầu sinh hoạt Phật Thất, bị ban bệ Thành Hội cấm đoán vì những lý do hết sức vu vơ, giới hạn người tham dự, không cho các tỉnh thành tham gia, thầy Chân Tính nhất quyết không tiếp tay tham ô, nhờ một lá thư của Phật tử với lời lẻ đanh thép, Thành Hội đành chấp thuận cho tiếp tục sinh hoạt; cứ như thế, nhà nước không gây khó dể cho PG, ngược lại nội tình sáng tạo những nhiêu khê, vừa thể hiện quyền lực, vừa được cúng dường bồi dưỡng; nếu không có quyền hạn được GH đặt để, có lẽ những chức sắc đó không có điều kiện để khó dể tăng ni! người rắc rối với nội tình tăng ni, không lợi ích gì cho GH, cản trở nhiều Phật sự nhất, đó là Thiện Tánh!
Tuy là một tổ chức nặng phần trình diển, nhưng GH PGVN hiện nay ít nhiều mang sắc thái của quân chủ phong kiến, độc tài; Trong phần tham luận của anh Hồng Quang ở Đại Hội PG năm 2002 tại Hà Nội, đã nhiệt tình đóng góp để hoàn chỉnh một GH trong hiện tình đất nước đang đổi mới, nhưng gần hết nhiệm kỳ 5 năm mà vẫn dậm chân tại chổ. Sinh hoạt GH hiện nay, ngoài Tăng ni, hàng cư sĩ đứng ngoài lề, nghĩa là cơ cấu tổ chức hiện nay đã tách rời phật tử tại gia với mọi phật sự mà trước đây, bốn mươi năm về trước, sinh hoạt PG, cư sĩ đảm trách toàn bộ, chư tăng chỉ chuyên tu, học và diển giảng. Hình bóng tu sĩ bấy giờ là thần tượng tôn kính của mọi người. Ngày nay, tu sĩ bao cấp toàn bộ từ A tới Z, dĩ nhiên, phật sự đình trệ, cửa quyền phát sinh. Cũng trong tình trạng tha hoá chung, GHPGVNTN cũng không khá hơn, trong công cuộc chống Cộng, GHTN đã phạm phải từ sai lầm nầy đến sai lầm khác, sử dụng nhân sự sai lầm, thái độ chính trị sai lầm, phương án hành động sai lầm, tự tôn tự đại,độc tài,vì vậy tự mình đưa đến bế tắt phật sự là chuyện dể hiểu, tình cảm quần chúng giành cho GHTN ngày nay giảm suy rõ rệt, nhất là sau chuyến viếng thăm của TS Nhất Hạnh, GHTN đã chọn một hành xử đối với đồng đạo làm suy yếu uy tín tự thân! chẳng những thế, tiền bạc cũng làm hoen ố khá lớn hình ảnh cao thượng một thời của GH đó, khi hải ngoại gởi tiền về cứu trợ nạn nhân trong nước, Không tánh, sử dụng 200 triệu thế nào để phải tai tiếng tại Quảng Nam Đà Nẳng, trước đây vụ cứu trợ tại đồng bằng sông Cửu Long cũng lem nhem không ít, và khi HT Thích Huyền Quang ra Bắc gặp Thủ Tướng Phan Văn Khải, Liên Hiệp Âu Châu ủng hộ 10 ngàn Euro, cũng lọt vào túi riêng của thầy Tuệ Sĩ; còn vô số tai tiếng của cán bộ thuộc cấp đạ bôi đen bộ mặt GH do ỷ lại chức quyền, danh vị…Chức sắc PGTN tại hải ngoại từ hàng cao cấp trở xuống, hết 90% tai tiếng tiền bạc và tình dục, thậm chí phải ra toà như các vị Giám mục Kitô giáo, vênh váo nghinh ngang ra bề ta đây là thầy thiên hạ; Dù GH nào, trong cũng như ngoài nước, đều phạm lắm tệ nạn, phải chăng, đây là thời mạt pháp mà Dân tộc VIỆT NAM là một, PGVN là một!?
Toàn bộ nhân sự sử dụng trong GH hiện nay được xét theo lý lịch nên ỷ thế cậy quyền, nếu trọng dụng bậc tài và đức, chắc chắn PG sẽ đóng góp hữu hiệu cho đạo và đời khá nhiều, do cơ cấu lảnh đạo bất toàn, nên các tu sĩ trẻ ngày nay sống buông thả sa đoạ, không ai nói ai nghe; Nhà nước thật sự lúng túng phải dung dưỡng một lực lượng cán bộ PG trong GH hiện tại, không giúp được gì cho một bộ mặt đổi mới của đất nước hiện nay đối với thế giới; đành rằng cũng có những cán bộ GH chơn chánh, nhưng làm được gì khi đa số bê tha?

C/ SỰ KHÁC BIỆT GH KITO GIÁO VÀ GHPG
GH La Mã là một tổ chức hoàn thiện nhất thế giới đã trải qua 16 thế kỷ dầy dạng kinh nghiệm, ( bốn thế kỷ trước chưa có một GH đúng nghĩa như hiện tại )vì mục đích:
-củng cố , quản lý chặc chẽ tín đồ
-Thống trị tinh thần tín hữu một cách tuyệt đối bằng sự tin kính, vâng phục qua phép Thông Công
-Giáo Hoàng là người có quyền tuyệt đối quyết định thưởng phạt, vì là người duy nhất đại diện Thượng đế tại trần gian
-GH thủ đắc nguồn lợi tức từ kinh tài trên thế giới và các Giáo phận ở mỗi quốc gia có bổn phận đóng góp kinh tế cho toà thánh
-Ngoài chức năng tôn giáo, GH còn là một quốc gia trong mọi quốc gia, nghĩa là quốc gia không biên giới, tuy lảnh thổ chỉ 44km2 tại Ý, nhưng GH có mặt hầu hết các quốc gia trên thế giới có tín đồ
-GH có những quyết định liên hệ vận mạng chính trị thế giới, vì GH liên hệ hữu cơ với các cường quốc qua quyền lợi kinh tế, cấu kết với chiến tranh và huỷ diệt.
- Pha trộn đức tin tôn giáo và quyền lực thế gian, vừa là một GH. vừa là một quốc gia, có đại sứ, khâm sứ tại những nước đã bang giao để củng cố quyền lực và quyền lợi
-Mưu đồ thống trị thế giới dưới trần để vinh danh Thượng đế trên trời, do vậy phạm phải nợ máu nhân loại suốt gần 20 thế kỷ
-Cán bộ GH qua trường lớp chuyên ngành, có trình độ hiểu biết nhất định
-GH chủ động về kinh tế, tài chánh và quyền lực

***
GHPG, trên cơ bản hành chánh là hệ thống điều hành một tập thể trên nhiều lỉnh vực, có nề nếp, thứ tự, nhưng:
-Không có một giáo quyền tuyệt đối, bởi tính bình đẳng theo tinh thần PG, tự giác, tự ngộ, không ai toàn quyền với một cá nhân khác, kể cả Đức PHật
-Tăng tín đồ không quen bị khép vào một kỷ luật tổ chức, ngoài kỷ luật tâm linh tự thân
-Tăng Thống, Pháp chủ là ngôi vị tượng trưng trong GH chứ không có quyền tuyệt đối đại diện cho Trời, Phật
-PG không quen làm kinh tế và không thủ đắc kinh tế, của cải theo tinh thần tri túc, thiểu dục, mọi sinh hoạt tuỳ thuộc vào sự hỷ cúng( đây là thế yếu của một tổ chức )
-PG tách rời thế quyền, xa lìa danh vị thế gian, do vậy không thể nhập nhằng giáo hội và thế quyền, PG bị hoen ố khi tham gia Tuyên Uý quân đội thời Mỹ và thành viên Mặt trận hiện nay
-Tự thân PG không là chính trị nên tham gia chính trị, hành động chính trị hay thái độ chính trị thường va vấp lắm sai lầm
-Cán bộ GH không qua trường lớp đào tạo chuyên ngành, thậm chí ngành chuyên môn như Hoằng Pháp, lối đào tạo Giảng sư cũng chỉ là hình thức không đạt chất lượng và đúng quy cách, những ngành khác thuộc hành chánh càng không thể chuyên môn
-Tu sĩ PG là một hành giả chứ không thể là một hoạt giả trong xã hội.
- Đức Phật xa lìa quyền lực vương vị làm nên kỳ tích- Thiên Nhân chi đạo sư, PG không thể trở lại nhập nhằng thế quyền và tôn giáo, vì PG không thống trị bất cứ ai, kể cả tín đồ.
-Tự thân PG là giải thoát,cô đọng PG vào hệ thống tổ chức GH là phương tiện để chính trị lợi dụng.
Do những sai lầm đó mà GH cũng như tu sĩ thiên hướng xã hội không thích hợp tư chất của PG, nửa thầy, nửa thợ, vừa hoen ố PG, vừa nạn tai cho đất nước
Mãnh đất thích hợp cho loại hoa quả tâm linh là nội quán, cách mạng tự thân, Tuệ Giác đó mới đóng góp hiệu quả cho dân tộc. Gần 50 năm, PGVN đã lệch hướng từ mục đích, hậu quả đưa đến là:
-lực lượng tu sĩ tha hoá
-Suối nguồn tâm linh èo uột
-Xa lìa quần chúng, đánh mất uy tín,hao mòn tài năng; PG từng đồng hành với dân tộc, trở thành khách trọ của thế kỷ!

Có người sẽ bảo: mỗi thời đại có một hình thức sinh hoạt, ngày xưa trình độ dân trí và mức sinh hoạt không cần một GH hoàn hảo, ngày nay PG không thể sinh hoạt theo thời nguyên thuỷ! Xin thưa, có những cái cần cập nhật thời đại, nhưng với Tuệ Giác Đạo Phật không tuỳ thuộc thời đại, chỉ tuỳ thuộc trình độ tâm linh. Đạo Phật là đạo giác ngộ, đòi hỏi tuệ giác mà không cần một mô hình GH như Vatican hay thế quyền. Sự đóng góp của PG cho nhân loại ở tâm linh chứ không ở tổ chức.

KẾT
Ngày nay, sau 30 năm cầm quyền, nhà nước CSVN hiểu rõ bản chất của từng tôn giáo hiện diện trong đất nước, biết tinh yếu và nền tảng quan trọng của PG từng tẩm tưới cho quê hương; tuy hiểu chưa thấu đáo về PG nhưng biết PG là cầu nối giữa cội nguồn và hiện thực ; PG là nền tảng đạo đức xã hội và đạo đức tâm linh; Biết trọng dụng PG, PG sẽ là dưỡng tố nuôi sống tinh thần dân tộc, nếu sử dụng PG như một công cụ, chẳng những PG sẽ đánh mất giá trị tự thân mà còn trở thành gánh nặng cho đất nước.Phải biết cách trợ lực để PG phát triển chứ không điều hành PG phát triển theo ý muốn ; dù có thiện ý nhưng không có phương cách và nắm rõ tư chất của PG, sự giúp đở đó nhanh chóng làm băng hoại PG; trước mắt, cái hại của tổ chức GHPG hiện nay, sử dụng nhân sự không qua tài năng và đạo đức mà thông qua lý lịch và công trạng.
Một hành giả PG trang bị quá nhiều kiến thức, sẽ trở ngại cho tâm thức quy chứng. Một tập thể PG trang bị hệ thống GH cồng kềnh sẽ là hiểm hoạ cho tự thân và vô bổ cho xã hội, vì tinh thần PG thoáng đảng, siêu thoát chứ không thể ràng buộc! hậu quả như ta thấy hiện nay đối với PGVN.

MINH MẪN
06/7/05