* ĐẬP CHÙA - PHÁ TƯỢNG - ĐỔ LƯ HƯƠNG

Cái từ đập chùa, phá tượng đổ lư hương (hay còn gọi là đổ bát nhang), hình như nghe quen quen trong thời kỳ cải cách ruộng đất phía Bắc, và một số nơi phía Nam do một số người chạy theo danh vọng bởi những lời cám dỗ vào thập niên 60 của thế kỷ XX về trước.

Xét một cách tổng thể theo nghĩa bóng là những kẻ phản chúa, bất hiếu với ông bà, phản trắc dòng tộc; nói một cách ấn tượng hơn theo tiếng lóng giới anh chị dân chơi là kẻ phản trắc tội đồ, ăn cháo đá bát.

Khi miền Bắc tiến lên Xã hội chủ nghĩa, việc “cải cách ruộng đất” song hành với cuộc “cách mạng văn hóa” của Trung Cộng, hy sinh vô số mạng sống vô tội lúc bấy giờ cũng có thể thông cảm trước những tín đồ ngoan đạo Marx-Lê, đốt giai đoạn để tiến mạnh tiến nhanh lên Thiên đường Cộng sản. Chủ nghĩa nào cũng thế, muốn thực hiện nhanh chóng tiến đến xã hội “hạnh phúc” do trình độ và lòng nhiệt thành quá mức, cũng không tránh khỏi những vấp váp đáng thương, nhưng sau đó, sự phục thiện sửa sai cũng đã đem lại sự ổn định phần nào cho dân tộc.

Trong cuộc cải cách “cào bằng” đó, tôn giáo nói chung, Phật giáo nói riêng cũng không tránh khỏi tai ương vạ gió. Lúc bấy giờ, phía Bắc chỉ có 2 tôn giáo chính thống là Phật giáo và Kito giáo. Riêng Kito giáo gặp khó trong việc phát triển thì ít ra cũng duy trì được truyền thống của tổ chức, vì nó có cội rễ khắp thế giới mà Việt Nam là một nhánh trong cây cổ thụ vững chắc đó. Đối với Phật giáo, PGVN cũng là hạt giống được phát triển một số nơi trên thế giới, nhưng là sự tự phát mà không có một hệ thống tổ chức thống nhất như Kito giáo, do tinh thần tự giác, tự do không bị câu thúc trong hệ thống hành chánh, vì thế, dễ phát triển cũng dễ tàn lụi như đồi cát đứng trước cơn lốc.

Phía Bắc là cái nôi Phật giáo đầu tiên du nhập vào Việt Nam, vì thế các danh lam cổ tự ngàn năm, có “Pháp Lôi, Pháp Vũ, Pháp Vân, Pháp Điện”, cũng có một Trung tâm Phật giáo nổi tiếng đó là Trung Tâm Luy Lâu, trung tâm Luy Lâu của Giao Chỉ, hiện nay thuộc phủ Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh, là khởi điểm cho hai trung tâm Bành Thành và Lạc Dương của Tàu khai sinh.

Như thế, chứng tỏ đạo Phật Việt Nam đã gắn liền văn hóa dân tộc, là hơi thở, là nguồn sống làm nên khí thế cho con Rồng cháu Tiên, tạo sức mạnh bảo vệ Tổ quốc đem lại an bình cho hơn bốn thế kỷ từ thời Lý Trần Lê. Một khi nguồn sinh khí đó bị ngăn chặn, cơ thể dân tộc biến dạng thành một bệnh nhân chưa tìm ra loại thuốc đặc trị, vì thế, dần suy sụp khí tiết tinh anh.

Sau công cuộc cải cách ruộng đất, vô số am tự viện biến mất, chỉ còn lại vài chốn sơn lâm cổ kính vắng bóng chân sư. Sau 1975, hai miền Nam Bắc thống nhất, đất nước dần phục hồi thì Phật giáo cũng được phục hồi trong một cơ thể không trọn vẹn. Nghệ An, Hà Tĩnh hàng trăm ngôi chùa không còn, giờ đây vừa tái tạo chưa đến 10 ngôi, vẫn còn thiếu sư cai quản. Miền Bắc một sư  trụ trì mấy chùa, Phật giáo chưa đào tạo kịp tu sĩ đủ khả năng đảm nhiệm. Quảng Bình vốn là nơi sản sinh những bậc danh Tăng thạc đức, đóng góp cho việc hưng thịnh Phật giáo miền Nam, sau khi vãn hồi hòa bình, Phật giáo trở thành xa lạ trong cuộc sống. Ngoài Kito giáo, xã hội Quảng Bình trở thành vùng trắng Phật giáo.

GHPGVN năm 2008, công cử Hòa Thượng Tánh Nhiếp về thành lập Ban trị sự tỉnh với đôi tay trắng, được địa phương cấp cái hố sâu mà tôn giáo bạn chê, chạy đua với thời gian, ngôi bảo điện uy nghi xuất hiện, Hòa thượng chiêu sinh để kết nạp tu sĩ đảm trách những ngôi Tam bảo thiếu thầy. Đồng thời thống kê những nơi thờ tự được liệt vào danh sách “di tích lịch sử” tỉnh. Vâng, đó là ý thức bảo tồn di sản văn hóa của nhà nước hiện nay. Việc bảo tồn di tích, một số nơi cán bộ quản lý như quản lý một báu vật của riêng mình, nên việc phục hồi sinh hoạt tôn giáo trở nên khó khăn. Quảng Bình có 2 ngôi Tam Bảo thuộc dạng di tích lịch sử tỉnh, đó là chùa Quan Âm, xã Đức Trạch, huyện Bố Trạch, xây dựng vào tháng 7 năm 1802 - và chùa Ngọa Cương, xã Cảnh Hóa, huyện Quảng Trạch, xuất hiện vào năm 1860.

Qua nhiều lần Giáo hội địa phương thỉnh nguyện cho hai ngôi chùa được tái sinh hoạt, nhưng chính quyền không đồng ý, để tránh những đòi hỏi liên tục của Phật giáo, chính quyền đã cho đập phá hai ngôi chùa cổ kính, một cách không thương tiếc, tượng thờ, pháp khí lư hương đều không còn.

Chuyện lạ, Trung ương muốn bảo tồn di tích lịch sử thể hiện nét văn minh biết tôn trọng văn hóa dân tộc thì địa phương lại hủy hoại mà không hề thông qua các ban ngành liên đới, trong đó có Giáo hội Phật giáo tỉnh.

Cũng trong năm nay, chùa Liên Trì bị đập phá do lòng tham của quan chức địa phương tống xuất cư dân ra khỏi mảnh đất vàng để trục lợi, không đúng với bản vẽ gốc. Một số am tự của những vị ẩn tu trên núi Thị Vải cũng bị san bằng, giờ đây, Quảng Bình cũng tiếp nối bước chân phá chùa đập tượng đạp đổ lư hương do trình độ kém cộng với lòng tham và thành kiến của một số cán bộ địa phương chứ không phải là chính sách nhất quán của nhà nước, đáng ra Giáo hội trung ương cần mạnh dạn lên tiếng.

Lúc 14g ngày 05/11/2018, Đoàn công tác của Văn phòng Tự do Tôn giáo Quốc tế, thuộc Cục Dân chủ - Nhân quyền - Lao động, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, đến Việt Nam tìm hiểu về tự do, trong đó có tôn giáo mà nhà nước luôn tôn trọng, nếu họ biết vụ phá chùa đập tượng đổ lư hương như vừa xảy ra trên một số nơi thì liệu uy tín có đủ tạo niềm tin cho thế giới chăng?

Mong Bộ văn hóa và Thể thao du lịch – cục Di sản văn hóa và những cơ quan chức năng quan tâm giải quyết để tạo niềm tin cho quần chúng khi mà đất nước ta trong thời kỳ hội nhập.

MINH MẪN

08/11/2018