PHẬT HỌC THƯỜNG THỨC

Tâm Minh Lê Đình Thám
Nhà xuất bản PHƯƠNG ĐÔNG

LỜI TÁC GIẢ

Chư Phật theo căn cơ của chúng sanh mà thuyết pháp. Căn cơ của chúng sanh có sai khác. Đối với những người chỉ mong muốn hưởng phúc thế gian, trong cõi người hoặc trên các cõi trời, thì Phật dạy về Nhân thừa và Thiên thừa. Đối với những người mong cầu chóng được giải thoát khỏi sự sống chết, thì Phật dạy về Thanh Văn thừa hoặc Duyên giác thừa. Riêng đối với những người có lòng từ bi rộng lớn, mong muốn độ khắp chúng sanh đồng thành Phật đạo, thành Phật dạy về Bồ-tát thừa, tức Đại thừa.

Nhưng mặc dầu theo căn cơ, Phật dạy những pháp môn thích hợp, Phật vẫn không rời bản nguyện, muốn cho tất cả chúng sanh đồng thành Phật đạo, nên cả những phép Nhân thừa, Thiên thừa của đạo Phật, cũng rất khác với lối tu của ngoại đạo và đều là một bước trên con đường tu hành, đi đến quả Phật.

Sự khác nhau giữa năm thừa lả ở các thừa dưới, Phật phát triển nhiều những đạo lý thông thường và chỉ nói lược về những đạo lý cao sâu. Ngược lại, ở các thừa trên, Phật phát triển nhiều những đạo lý cao sâu và chỉ nói lược về những đạo lý thông thường.

Vì thế, những người có căn cơ Đại thừa, cũng có thể tu hành theo Nhân thừa, Thiên thừa, đi sâu vào những đạo lý vi diệu của các thừa ấy và chứng được những quả vị Tam hiền Thập thánh của Bồ-tát thừa, ví dụ như thọ phép Tam quy và nhất tâm quy y tự tính Tam bảo, hoặc tu phép thập thiện mà đoạn trừ si mê đến cỗi gốc, thì vẫn có thể minh tâm kiến tánh.

Ngược lại, cũng có người tu học Bồ-tát thừa, nhưng căn cơ quá thấp kém thì cuối cùng cũng chỉ được những quả Nhân thừa mà thôi. Lại có những vị tu học Bồ-tát thừa, nhưng cứ hiểu chữ nào nghĩa nấy, không đi sâu vào Đệ nhất nghĩa đế, thì cũng chỉ chứng được những quả vị Thanh Văn, vì chính hai chữ Thanh Văn cũng có nghĩa là: “Nghe tiếng nói chứ không nghe đạo lý”. Lại cũng có vị tu tập theo đạo lý “Pháp giới trùng trùng duyên khởi” mà chỉ chứng được những quả vị của Duyên Giác thừa, vì quá thiên về tự giác, mà không giác được đại nguyện giác tha rộng lớn.

Xét như vậy thì rõ việc chia ra năm thừa chỉ là phương tiện, chứ không phải có những ranh giới nhất định, giữa thừa này và thừa khác. Huống nữa, việc học hỏi chu đáo Nhân thừa và Thiên thừa, cũng là cơ sở để hiểu rõ đạo lý các thừa trên, thì càng nhận biết Nhân, Thiên thừa cũng là một bước, trên con đường viên thành Phật đạo. 

Viết ra các bài Phật học thường thức này, chúng tôi không có tham vọng giới thiệu toàn bộ Phật pháp và chỉ cốt giúp cho các bạn sơ cơ hiểu được một cách đúng đắn, đạo lý năm thừa trong Phật giáo mà thôi. Các bạn sẽ thấy Phật pháp là một giáo lý hoàn chỉnh, đi từ chỗ thấp đến chỗ cao và nếu chưa hiểu rõ về Nhân thừa, Thiên thừa thì cũng khó lòng hiểu được những đạo lý cao xa của các thừa trên. Chúng tôi đặc biệt chú ý các bài Nhân quả và nghiệp báo, vì các bạn khó tìm những đoạn tổng hợp đầy đủ những đạo lý nào trong các kinh điển.

Chúng tôi trông mong sự giới thiệu sơ lược đạo lý của Phật trong các bài Phật học thường thức sẽ giúp đỡ các bạn sơ cơ học hiểu dễ dàng hơn Tam tạng kinh điển của Phật giáo, làm cho chúng tôi được dịp báo ơn Tam bảo trong muôn một.

Nam mô Bổn sư Thích-ca Mâu-ni Phật.

Viết xong tại chùa Quảng Bá, Hà Nội

Ngày 18 tháng 10 năm 1965

Tâm Minh Lê Đình Thám