- Eckhart Tolle
CHƯƠNG 3 TIẾN SÂU VÀO HIỆN TIỀN PHI THỜI GIANĐừng tìm kiếm cái tôi của bạn trong tâm trí
Tôi cảm thấy vẫn còn cần phải học hỏi nhiều điều về cách vận hành của tâm trí mìh, rồi mối có thể tiến được đến mức cận kề ý thức toàn triệt hay giác ngộ tâm linh.
Không, bạn không cần. Các vấn đề của tâm trí không thể giải quyết được ở bình diện tâm trí. Một khi đã hiểu rõ vận hành sai lệch căn bản của nó rồi, thì thực sự không còn gì nhiều để bạn phải học hỏi hay tìm hiểu nữa. Nghiên cứu các điểm phức tạp của tâm trí có thể giúp bạn trở thành nhà tâm lý học giỏi giang, nhưng không giúp bạn vượt khỏi sự chi phối của tâm trí được, cũng giống như việc nghiên cứu bệnh điên không đủ giúp bạn tỉnh trí trở lại. Bạn đã biết rõ cơ chế căn bản của trạng thái mê muội bất thức: sự đồng hóa với tâm trí tạo ra cái tôi giả lập, cái tự ngã, như là thứ thay thế cho cái bản ngã đích thực của bạn vốn bắt rễ ở Bản thể hiện tiền. Bạn trở thành “chiếc cành bị cắt rời khỏi cành cây nho” như chúa Jesus nói.
Các nhu cầu của tự ngã thì vô tận. Nó cảm thấy dễ bị tổn thương và bị đe dọa, cho nên nó sống trong tình trạng sợ hãi và thiếu thốn.Một khi đã biết rõ cách thức hoạt động của sai lệch căn bản, bạn sẽ không còn cần phải khám phá vô số các biểu hiện của nó nữa, không còn cần phải biến nó thành vấn đề phức tạp của mình nữa. dĩ nhiên, tự ngã ưa thích điều đó. Nó luôn luôn tìm kiếm thứ gì đó để bám chặt lấy nhằm củng cố và tăng cường cảm nhận về Cái Tôi hão huyền của nó, và nó sẽ sẵn sàng bám chặt vào các vấn đề của bạn. Đây là lý do giải thích tại sao đối với rất nhiều người, phần lớn cảm nhận về cái tôi của họ đều liên hệ mật thiết với các vấn đề của họ. Một khi tình hình này xảy ra, thì ước muốn sau cùng của họ lại là giải thoát khỏi chính họ; tức là mất đi cái tôi của họ. Vì bất thức, tự ngã có thể đã nỗ lực rất nhiều để gây đau khổ cho bạn.
Cho nên, một khi đã nhận ra được gốc rễ của trạng thái bất thức chính là sự đồng hóa với tâm trí, dĩ nhiên gồm cả các xúc cảm nữa, bạn bèn thoát ra khỏi nó. Bạn trở nên hiện trú. Khi hiện trú ở khoảnh khắc hiện tại, bạn có thể cho phép tâm trí hoạt động tự do mà không bị vướng mắc vào nó. Tự bản thân nó, tâm trí không vận hành sai lệch. Nó là một công cụ kỳ diệu. Sai lệch bắt đầu khi bạn tìm kiếm Cái Tôi của mình trong tâm trí và nhầm lẫn nó với con người của bạn. Lúc ấy nó mới trở thành tâm trí vị ngã và thống trị toàn bộ cuộc sống của bạn.
Kết thúc ảo tưởng thời gian
Hầu như không thể giải trừ được trạng thái đồng hóa với tâm trí. Tất cả chúng ta đều đắm chìm vào nó. Làm sao ông dạy con cá bay cho được?
Đây là bí quyết: Kết thúc ảo tưởng về thời gian. Thời gian và tâm trí không thể tách rời nhau được. Loại bỏ thời gian ra khỏi tâm trí thì nó sẽ chấm dứt – trừ phi bạn chọn giải pháp sử dụng nó.
Đồng hóa với tâm trí mình, bạn sẽ bị nhốt vào chiếc cũi thời gian, nghĩa là bị cưỡng bách phải sống chỉ bằng ký ức và dự tưởng. Tình hình này khiến cho bạn không ngừng bận tâm đến quá khứ và tương lai, nên không sẵn lòng chấp nhận và trân trọng khoảnh khắc hiện tại và cho phép nó diễn ra. Sự thúc ép này nảy sinh do vì quá khứ đã xác định cho bạn một nhân dạng và tương lai nắm giữ lời hứa hẹn cứu rỗi, hứa hẹn sự thành tựu dưới mọi hình thức. Cả hai đều là ảo tưởng.
Nhưng không có khái niệm thời gian, làm sao chúng ta sống trong thế giới này được? Sẽ không có mục tiêu nào để nỗ lực hướng đến nữa. Thậm chí tôi sẽ không biết mình là ai, bởi vì quá khứ hình thành con người tôi ngày hôm nay. Tôi cho rằng thời gian là vật rất quí giá, và chúng ta cần phải học cách sử dụng nó một cách khôn ngoan thay vì phí phạm nó.
Thời gian chẳng quí giá chút nào, bởi vì nó chỉ là ảo tưởng. thứ mà bạn cần phải xem là quí giá không phải là thời gian, mà là một điểm nằm bên ngoài thời gian: cái Bây giờ. Cái đó mới thực sự quí giá. Càng xem trong thời gian – tức là quá khứ và tương lai – bạn càng dễ đánh mất cái Bây giờ, vốn là thứ quí giá nhất.
Tại sao nó là thứ quí giá nhất? trước tiên, bởi vì cái Bây giờ là cái duy nhất, là tất cả mọi thứ đang hiện hữu. Hiện tại vĩnh hằng là dkhông gian để toàn bộ cuộc sống của bạn mở ra, là yếu tố duy nhất luôn thường hằng. Cuộc sống là ngay bây giờ. Chưa bao giờ cuộc sống của bạn lại không ở ngay bây giờ, và sẽ mãi mãi như vậy. Thứ hai, cái Bây giờ là điểm duy nhất khả dĩ giúp bạn vượt qua giới hạn khống chế của tâm trí. Nó là điểm duy nhất để bạn bước vào lãnh địa phi thời gian và vô tướng của Bản thể hiện tiền.
Chẳng có gì hiện hữu bên ngoài cái bây giờ.
Chẳng phải quá khứ và tương lai là có thật, đôi khi thậm chí còn chân thật hơn cả hiện tại đó sao? Xét cho cùng, quá khứ xác định con người chúng ta, cũng như cách nhận thức và cư xử trong hiện tại. Và các mục tiêu tương lai quyết định hành động trong hiện tại của chúng ta.
Bạn chưa hiểu được cốt tủy của điều tôi đang nó, bởi vì bạn đang ra sức tìm hiểu nó bằng tâm trí. Tâm trí không sao hiểu được điều này. Chỉ có bạn mới hiểu nổi. xin hãy lắng nghe.
Bạn có từng kinh nghiệm, hành động, suy nghĩa, hay cảm thấy điều gì đó bên ngoài cái Bây giờ chưa? Bạn có nghĩ mình sẽ như thế không? Phải chăng có thể có điều gì đó xảy ra hay hiện hữu bên ngoài cái Bây giờ? Chẳng phải câu trả lời hiển nhiên là:
Chẳng có gì xảy ra ở quá khứ; nó xảy ra ở Bây giờ.
Chẳng có gì xảy ra ở tương lai; nó sẽ xảy ra ở Bây giờ, đó sao?
Cái quá khứ mà bạn nghĩ đến là một dấu vết ký ức, lưu trú trong tâm trí, là một cái Bây giờ trước kia. Khi bạn nhớ lại quá khứ, bạn khơi gợi lại dấu vết ký ức – và bạn làm điều đó ngay trong hiện tại. còn tương lai là cái Bây giờ tưởng tượng, một phóng chiếu của tâm trí. Khi tương lai đến, nó sẽ đến như cái Bây giờ. Khi nghĩ về tương lai, bạn thực hiện việc suy nghĩ đó ngay bây giờ. Quá khứ và tương lai hiển nhiên không có thực tại riêng của chúng. Giống y như mặt trăng không có ánh sáng riêng của nó, mà chỉ phản chiếu ánh sáng mặt trời, quá khứ và tương lai cũng chỉ là sự phản chiếu yếu ớt của ánh sáng, sức mạnh, và thực tại của cái hiện tiền vĩnh cửu. Thực tại của chúng chỉ là vay mượn từ cái Bây giờ.
Điểm cốt yếu của điều tôi đang nói ở đây không thể hiểu bằng tâm trí. Ngay lúc chúng ta thấu hiểu được nó, liền có một chuyển biến trong ý thức: từ tâm trí chuyển thành Bản thể hiện tiền, từ thời gian chuyển thành hiện trú trong khoảnh khắc hiện tại. Bỗng nhiên, mọi thứ đều trở nên sinh động, tỏa ra năng lượng, khai thị Bản thể hiện tiền.
Chìa khóa khai thị chiều kích tâm linh
Trong các tình huống khẩn cấp đe dọa đến tính mệnh, sự chuyển biến ý thức từ thời gian thành hiện trú đôi khi xảy ra một cách rất tự nhiên. Nhân cách với quá khứ và tương lai của nó nhất thời rút lui và được thay thế bằng sự hiện trú hữu thức toàn triệt, rất tĩnh lặng mà đồng thời cũng rất cảnh giác. Lúc ấy bất cứ đáp ứng nào cần thiết cũng sẽ phát sinh từ trạng thái ý thức đó.
Nguyên nhân khiến cho một số người ưa thích dấn thân vào các hoạt động nguy hiểm như leo núi, đua ô tô, và vân vân, dù họ có lẽ chẳng hề biết, chính là chứng buộc họ tiến vào cái Bây giờ - tiến vào trạng thái cực kỳ sống động thoát khỏi thời gian, thoát khỏi các rắc rối trong đời sống, thoát khỏi suy nghĩ, thoát khỏi gánh nặng của nhân cách. Trượt ra khỏi khoảnh khắc hiện tại thậm chí trong một giây đồng hồ có nghĩa là chạm mặt tử thần. Bất hạnh thay họ lại lệ thuộc vào một hoạt động đặc biệt để được hiện hữu trong trạng thái đó. Thế nhưng bạn không cần leo lên phía bắc đỉnh một ngọn núi hiểm trở, ngay bây giờ bạn vẫn có thể tiến vào trạng thái đó.
-ooOoo-
Từ thời xa xưa, các đạo sư thuộc mọi truyền thống văn hóa đều nêu rõ rằng cái Bây giờ chính là chìa khóa khai thị chiều kích tâm linh. Dù vậy, dường như chiếc chìa khóa này vẫn còn là điều bí ẩn, chắc chắn không được truyền dạy ở các giáo đường và đền chùa. Đến các giáo đường, bạn có thể nghe các trích dẫn từ sách Phúc Âm như “Chớ lo lắng chi đến ngày mai, vì ngày mai sẽ lo cho việc ngày mai”, hoặc “Không ai đang làm việc ngoài đồng mà quay về nhà lại xứng đáng được vào Nước Thiên Chúa”. Hoặc giả có lẽ bạn đã từng nghe đoạn kinh văn nói về vô vàn đóa hoa tươi đẹp đua sắc ở đồng nội chẳng màng chi đến ngày mai, chúng sống không chút nhọc nhằn trong Hiện Tiền Phi Thời Gian nhờ sự hào phóng của Thiên Chúa. Người ta không nhận biết được sự sâu sắc và bản chất căn cơ của những lời rao giảng ấy. Dường như chẳng có ai hiểu rõ ý nghĩa của chúng là họ phải sống để thực hiện cuộc chuyển hóa sâu sắc ở nội tâm.
-ooOoo-
Toàn bộ cốt tủy của đời sống Thiền là bước dọc theo bờ mé của cái Bây giờ - hiện trú toàn triệt đến mức không vấn đề gì, không đau khổ nào, không sự việc gì không phải thuộc bản tính của con người bạn lại có thể tồn tại bên trong bạn được. Trong cái Bây giờ vắng mặt thời gian, tất cả mọi vấn đề của bạn đều tan biến đi. Đau khổ cần đến thời gian; nó không thể tồn tại trong cái Bây giờ.
Nhằm giúp cho các môn đệ không chú tâm đến thời gian nữa, Thiền sư vĩ đại Lâm Tế thường đưa ngón tay lên rồi chầm chậm hỏi: “Khoảnh khắc này thiếu cái gì?”. Một câu hỏi quyết liệt không đòi hỏi phải giải pháp ở bình diện tâm trí. Nó nhằm đưa chú ý của bạn tiến sâu vào cái Bây giờ. Một câu hỏi tương tự trong truyền thống Thiền học là: “Nếu không phải bây giờ, thì lúc nào?”.
-ooOoo-
Cái Bây giờ cũng là tâm điểm của giáo lý Sufism, một chi phái thần bí thuộc Hồi giáo. Các giáo sĩ Sufism thường nói: “Sufi là con trai của thời điểm hiện tại”. Còn thi sĩ và bậc thầy vĩ đại của giáo phái Sufism là Rumi thì tuyên bố: “Quá khứ và tương lai che khuất đáng Allah khỏi tầm mắt chúng ta; hãy dùng ngọn lửa thiêu đốt chúng đi”.
Đạo sư Meisten Eckhart hồi thế kỷ 13 đã tóm tắt tất cả các lời rao giảng ấy bằng các mỹ từ sau: “Thời gian là thứ ngăn cản ánh sáng đến với chúng ta. Không có vật nào cản trở chúng ta đến với Thượng đế mà to lớn bằng thời gian cả”.
Tiếp cận sức mạnh Hiện Tiền Phi Thời Gian
Phút trước đây khi ông bàn về Khoảnh khắc hiện tại vĩnh hằng và tính phi thực của quá khứ và tương lai, tôi thấy mình đang ngắm nhìn cội cây bên ngoài cửa sổ kia. Trước kia tôi đã ngắm nhìn nó vài lần, nhưng lần này thì khác hẳn. Cảm nhận bên ngoài không thay đổi nhiều lắm, ngoại trừ các màu sắc dường như rực rỡ hơn và sống động hơn. Nhưng giờ đây có thêm một chiều kích khác. Khó mà giải thích cho rõ được. Tôi không hiểu, nhưng tôi nhận ra một thứ gì đó vô hình mà tôi cảm nhận là bản tính của cội cây đó, tinh thần nội tại của nó, nếu ông thích gọi như thế. Và bằng cách này hay cách khác, tôi là một bộ phận thuộc bản tính ấy, giờ đây tôi nhận ra rằng trước kia mình không thực sự nhìn thấy cội cây đó, mà chỉ mới thấy một hình ảnh nông cạn và vô tri vô giác của nó thôi. Bây giờ khi ngắm nhìn cội cây, đôi chút nhận thức đó vẫn còn hiện diện, nhưng tôi có thể cảm thấy nó trôi tuột đi. Ông thấy đó, kinh nghiệm đã lùi vào quá khứ. Có thể nào một thứ gì đó giống như vậy từng hiện hữu thoáng chốc hơn không?
Bạn đã thoát khỏi ràng buộc của thời gian trong một khoảnh khắc. Bạn đã tiến vào cái Bây giờ và do đó cảm nhận cội cây một cách trực tiếp không qua bức màn tâm trí. Nhận biết về Bản thể hiện tiền đã trở thành một bộ phận thuộc cảm nhận của bạn. Cùng với chiều kích phi thời gian, ở bạn nảy sinh một dạng tri kiến khác hẳn, dạng tri kiến không “giết đi” cái linh hồn sinh sống bên trong mọi tạo vật. Một tri kiến không hủy hoại tính thiêng liêng và huyền nhiệm của sự sống, mà chứa đựng tình yêu và sự sùng kính sâu sắc đối với tất cả mọi tạo vật đang hiện hữu. Một tri kiến về cái mà tâm trí không sao hiểu nổi.
Tâm trí không thể hiểu được cội cây. Nó chỉ có thể nhận biết các sự kiện hay thông tin về cội cây đó. Tâm trí tôi không thể hiểu được bạn, nó chỉ nhận biết các danh hiệu, các phán xét, các sự kiện, và các quan điểm về bạn. Chỉ có Bản thể hiện tiền mới hiểu được cội cây, hiểu được bạn một cách trực tiếp.
Có một chỗ dành cho tâm trí và kiến thức thuộc tâm trí. Chỗ đó nằm trong lãnh vực thực dụng của cuộc sống thường ngày. Tuy nhiên, khi nó thống trị tất cả mọi phương diện trong cuộc sống của bạn, bao gồm các mối quan hệ của bạn với những con người khác và với thiên nhiên, thì nó sẽ trở thành loài ký sinh gớm ghiếc, không kiểm soát được, rất có thể nó sẽ hủy diệt tất cả sự sống trên hành tinh này, và sau cùng giết chết cả bản thân nó bằng cách hủy diệt chủ nhân của nó.
Bạn đã thoáng thấy cách thức mà cái phi thời gian chuyển hóa các nhận thức của mình. Nhưng một kinh nghiệm dù đẹp đẽ hay sâu sắc đến mức nào đi nữa cũng chưa đủ. Điều chúng ta quan tâm và cần đến chính là sự chuyển biến ý thức một cách vĩnh viễn.
Vì vậy, hãy phá vỡ cái khuôn mẫu chối bỏ và phản kháng khoảnh khắc hiện tại cũ rích ấy đi. Hãy thực hành tháo gỡ sự chú tâm khỏi quá khứ và tương lai bất cứ khi nào bạn không cần đến chúng. Hãy bước ra khỏi chiều kích thời gian càng nhiều càng tốt trong cuộc sống hàng ngày. Nếu thấy khó trực tiếp tiến vào cái Bây giờ, bạn hãy quan sát khuynh hướng muốn đào thoát khỏi cái Bây giờ quen thường của tâm trí bạn. Bạn sẽ thấy rằng tương lai thường được tưởng tượng là khả quan hơn hoặc tệ hại hơn so với hiện tại. Nếu cái tương lai tưởng tượng ấy tốt đẹp hơn, nó đem lại cho bạn niềm hy vọng hay dự cảm đầy khoái lạc. Nếu tệ hại hơn, nó khiến bạn phải lo âu. Cả hai đều là ảo tưởng. Nhờ quan sát cái tôi của bạn, sự hiện trú xuất hiện trong cuộc sống của bạn càng tự động hơn. Ngay khi nhận ra mình không hiện trú, thì bạn đã thực sự hiện trú rồi. Bất cứ lúc nào cũng có thể quan sát được tâm trí của mình, bạn sẽ không còn bị nó trói buộc nữa. Một yếu tố khác đã xuất hiện, một thứ gì đó không thuộc tâm trí: đó là sự hiện trú để làm chứng nhân.
Hãy hiện trú với tư cách chủ thể quan sát tâm trí của bạn – quan sát các ý nghĩ và các xúc cảm, cũng như các phản ứng trong mọi tình huống khác nhau của bạn. Ít nhất hãy quan tâm đến các phản ứng chẳng kém gì đến tình huống hay con người khiến cho bạn có các phản ứng ấy. Cũng nên lưu ý đến mức độ thường xuyên bạn dành sự chú ý cho quá khứ hoặc tương lai. Đừng phán xét hay phân tích điều bạn quan sát được. Hãy đơn thuần theo dõi các ý nghĩ, cảm nhận các xúc cảm, quan sát các phản ứng. Đừng tạo ra một vấn đề cá nhân từ các thứ ấy. Lúc đó bạn sẽ thấy một thứ gì đó mạnh mẽ hơn bất cứ thứ gì trong các thứ bạn quan sát được: đó là bản thân sự hiện trú tĩnh lặng để quan sát đằng sau nội dung của tâm trí bạn, đó là chủ thể thầm lặng quan sát.
-ooOoo-
Sự hiện trú toàn triệt cần thiết khi bạn gặp phải một số tình huống kích hoạt một phản ứng kèm theo xúc cảm mạnh mẽ, như khi hình ảnh về cái tôi của bạn bị đe dọa, một thách đố xuất hiện trong cuộc sống khiến bạn phải sợ hãi, mọi việc “hóa ra tệ hại”, hay một thứ mặc cảm từ quá khứ được khơi dậy chẳng hạn. Trong các trường hợp đó, bạn có khuynh hướng trở nên “mê muội” hay “bất thức”. Phản ứng hay xúc cảm chiếm lĩnh bạn – bạn trở thành phản ứng hay xúc cảm đó. Bạn biểu hiện nó ra. Bạn biện minh, bạn phạm sai lầm, bạn tấn công, bạn phòng vệ… ngoại trừ một điểm là nó vốn không phải là con người bạn, nó chính là khuôn mẫu phản ứng, là tâm trí với phương thức tồn tại quen thường của nó.
Sự đồng hóa với tâm trí cung cấp cho nó thêm nhiều năng lương; còn quan sát tâm trí rút bớt năng lượng của nó. Sự đồng hóa tạo thêm thời gian; còn quan sát mở ra chiều kích phi thời gian. Năng lượng được rút ra từ tâm trí sẽ tăng cường cho sự hiện trú. Một khi bạn có thể cảm nhận được ý nghĩa của tình trạng hiện trú, bạn sẽ dễ dàng hơn nhiều trong việc đơn thuần quyết định bước ra khỏi chiều kích thời gian bất cứ lúc nào nó không còn cần thiết cho các mục đích thực dụng nữa, để tiến sâu thêm nữa vào cái Bây giờ. Tình hình này không làm tổn thương đến khả năng sử dụng thời gian – quá khứ và tương lai – khi bạn cần phải dùng đến nó để giải quyết các vấn đề thực tiễn. Nó cũng không gây tổn thương cho khả năng vận dụng tâm trí của bạn. Thực ra, nó còn nâng cao khả năng ấy nữa. Khi thực sự dùng đến tâm trí của mình, bạn sẽ thấy nó càng sắc bén hơn, càng tập trung hơn so với trước đây.
Buông bỏ thời gian tâm lý
Hãy học cách sử dụng thời gian trong các phương diện thực tiễn của cuộc sống mình – chúng ta có thể gọi đây là “thời gian theo đồng hồ” – nhưng hãy lập tức quay về cảm nhận khoảnh khắc hiện tại khi những vấn đề thực tiễn ấy đã được giải quyết. Bằng cách này, sẽ không có tình trạng tích lũy “thời gian tâm lý”, tức là không còn đồng hóa với quá khứ và cưỡng bách không ngừng phóng chiếu vào tương lai nữa.
Thời gian theo đồng hồ không chỉ đơn giản nhằm sắp xếp một cuộc hẹn hay dự trù một chuyến du hành. Nó buộc người ta phải học hỏi quá khứ để khỏi phải lặp lại cùng một sai lầm hết lần này đến lần khác. Đề ra mục tiêu để nỗ lực hướng đến; dự đoán tương lai bằng các phương tiện như khuôn mẫu và qui luật, vật lý học, toán học, và vân vân đã học được trong quá khứ, để có thể hành động thích hợp trên các cơ sở, các tiên đoán của chúng ta.
Nhưng ngay ở đây, trong phạm vi cuộc sống thực tiễn, nơi chúng ta không thể hành động được nếu không vận dụng đến quá khứ và tương lai, thì khoảnh khắc hiện tại vẫn là yếu tố cốt yếu: Bất cứ bài học nào rút ra từ quá khứ cũng phải được sửa đổi cho thích hợp để áp dụng vào hiện tại. Và bất kỳ kế hoạch cũng như nỗ lực hướng đến một mục tiêu nhất định nào cũng được thực hiện trong hiện tại.
Tiêu điểm quan tâm chủ yếu của người đã tỏ ngộ luôn luôn là cái Bây giờ, nhưng họ vẫn còn để ý phần nào đến thời gian. Nói khác đi, họ vẫn tiếp tục sử dụng thời gian theo đồng hồ, nhưng không còn bị ràng buộc bởi thời gian tâm lý nữa.
Hãy cảnh giác khi bạn thực hành điểm này để bạn không vô tình chuyển đổi thời gian theo đồng hồ thành thời gian tâm lý. Chẳng hạn, nếu bạn phạm sai lầm trong quá khứ, rồi bây giờ rút ra bài học từ đó, bạn đang sử dụng thời gian theo đồng hồ. Ngược lại, nếu tâm trí bạn lưu trú ở đó rồi trách móc bản thân, ăn năn hối tiếc, hay cảm thấy tội lỗi, vậy là bạn đang biến sai lầm ấy thành “tôi” và “của tôi”: Bạn biến nó thành một bộ phận thuộc nhận thức về cái tôi của bạn, và nó đã trở thành thời gian tâm lý, vốn luôn luôn gắn liền với cảm nhận về cái tôi giả tạo của bạn. Người không biết khoan dung nhất định phải gánh chịu thời gian tâm lý rất nặng nề.
Nếu bạn đặt ra cho mình một mục tiêu để hướng tới, bạn đang sử dụng thời gian theo đồng hồ. Bạn biết rõ nơi mình muốn đến, nhưng bạn trân trọng và dành sự chú ý toàn triệt vào bước thực hiện ở khoảnh khắc hiện tại. Nếu như lúc ấy bạn chú trọng quá mức đến mục tiêu, có lẽ vì bạn muốn tìm kiếm hạnh phúc, thỏa mãn, hay một cảm nhận đầy đủ hơn về cái tôi của bạn ở mục tiêu ấy, thì cái Bây giờ không còn được tôn vinh nữa. Nó bị giản lược thành viên đá lót đường đến tương lai mà thôi, chẳng có chút giá trị nội tại nào cả. Lúc ấy thời gian theo đồng hồ đã biến thành thời gian tâm lý. Cuộc lữ hành trong đời bạn không còn là chuyến phiêu lưu mạo hiểm nữa, chính nỗi ám ảnh thúc giục buộc bạn phải đến nơi, phải tranh đoạt, phải “thành công”. Bạn không còn biết thưởng lãm hoa thơm cỏ lạ bên đường nữa, bạn cũng không cảm nhận được vẻ mỹ quan và huyền nhiệm của cuộc sống đang mở ra chung quanh khi bạn hiện trú ở cái Bây giờ.
-ooOoo-
Tôi thấy được tầm quan trọng tối thượng của cái Bây giờ, nhưng tôi không thề hoàn toàn đồng ý với ông rằng thời gian hoàn toàn là ảo tưởng.
Khi nói “Thời gian là ảo tưởng”, tôi không nhằm đưa ra một quan diểm triết học. tôi chỉ nhắc nhở bạn về một sự thực đơn giản – nó hiển nhiên đến mức bạn thấy khó hiểu và thậm chí cho là vô nghĩa – nhưng một khi bạn triệt ngộ rồi, nó sẽ là lưỡi gươm bén giúp bạn chém đứt phăng các tần lớp trùng trùng mọi “vấn đề” phức tạp do tâm trí tạo dựng ra. Xin được nhắc lại ở đây: khoảnh khắc hiện tại là tất cả mọi thứ bạn từng có được. Chưa hề có lúc nào mà cuộc đời bạn không phải là “khoảnh khắc này” cả. Đây chẳng phải là sự thực sao?
Tính điên rồ của thời gian tâm lý
Thời gian tâm lý là một căn bệnh tâm thần. Về điểm này, sẽ chẳng còn mảy may nghi ngờ gì nữa nếu như bạn chịu khó tìm hiểu các biểu hiện tập thể của nó. Chúng có thể xuất hiện dưới dạng các ý thức hệ chủ nghĩa quốc gia hay dân tộc hẹp hòi, hay các hệ thống tín ngưỡng hà khắc chẳng hạn. Nói chung phương thức vận hành của chúng đều mặc nhiên căn cứ vào giả định cả quyết rằng lợi ích hay hạnh phúc tối thượng nằm ở tương lai, và do đó cứu cánh sẽ biện minh cho phương tiện. Cứu cánh là một khái niệm, một điểm nằm trong cái tương lai được phóng chiếu bởi tâm trí, khi mà sự cứu rỗi dưới bất kỳ hình thức nào – như hạnh phúc, thỏa nguyện, bình đẳng, giải thoát, và vân vân – sẽ được đạt đến. Khá phổ biến là các phương tiễn để đạt đến cứu cánh đấy luôn luôn vẫn là nô dịch, hành hạ, tra tấn, và giết chóc trong hiện tại. Lịch sử nhân loại đã chứng minh luận điểm này. Bạn còn chút nghi ngờ gì về sự thực cho thấy thời gian tâm lý quả là một căn bệnh tâm thần nghiêm trọng và nguy hiểm nữa không?
Cái khuôn mẫu tâm trí này tác động như thế nào trong cuộc đời bạn? Phải chăng bạn luôn luôn nỗ lực tiến đến một vị trí nào đó khác hơn nơi bạn đang đứng? Có phải hầu hết mọi hành động của bạn chỉ là phương tiện để đạt đến cứu cánh không? Phải chăng sự mãn nguyện luôn luôn chỉ thu hẹp vào những khoái lạc ngắn ngủi nhất thời như tình dục, thức ăn, trang phục, rượu chè, ma túy, cảm giác mạnh hay tânm trạng phấn khích? Có phải bạn luôn luôn khao khát trở thành một ai đó, thành đạt, giành giật hay săntìm cảm giác mạnh hơn và lạc thú mới hơn không? Bạn có tin rằng nếu sở đắc được nhiều thứ hơn nữa, thì bạn sẽ mãn nguyện hơn, sẽ cảm thấy khá hơn, hay đầy đủ về tâm lý hơn không? Phải chăng bạn đang chờ đợi một nhân vật nào đó đến ban phát ý nghĩa cho cuộc đời mình?
Trong trạng thái ý thức bình thường, nghĩa là trạng thái chưa tìm được lối thoát, chưa tỏ ngộ, vẫn còn đồng hóa với tâm trí, thì sức mạnhvà tiềm năng sáng tạo vô hạn nằm ẩn trong cái Bây giờ hoàn toàn bị che mờ bởi thời gian tâm lý. Lúc đó sự sống của bạn mất đi sức rung động, sự tươi nhuận, và ý nghĩa diệu kỳ của nó. Khuôn mẫu cũ kỹ của suy nghĩ, tình cảm, hành vi, phản ứng, và dục vọng luôn luôn thủ một vai diễn trong vở kịch lặp đi lặp lại bất tận theo một kịch bản trong tâm trí, khiến cho bạn cảm thấy mình có cá tính, có một nhân thân đặc thù, nhưng nó lại làm biến dạng hay che phủ thực tại của cái Bây giờ. Lúc đó tâm trí bèn nảy sinh ảm ảnh về tươnglai như là một lối thoát ra khỏi cái hiện tại không được thỏa nguyện và đầy bất mãn này.
Tiêu cực và đau khổ phát sinh trong thời gian
Nhưng niềm tin cho rằng tương lai sẽ khá hơn hiện tại không luôn luôn là ảo tưởng. hiện tại có thể rất khủng khiếp, và mọi thứ có thể khả quan hơn trong tương lai, và thường thì như thế.
Thường thì tương lai là bản sao của quá khứ. Cái thay đổi hời hợt có thể có, nhưng chuyển hóa thực sự thì rất hiếm và tùy thuộc vào việc liệu bạn có thể hiện trú toàn triệt để giải trừ quá khứ bằng sức mạnh của cái Bây giờ hay không. Cái mà bạn xem là tương lai vốn chỉ là một phần bên trong trạng thái ý thức hiện giờ của bạn. Nếu tâm trí bạn mang gánh nặng của quá khứ, bạn sẽ gặp lại các tình huống giống như thế. Quá khứ tự kéo dài nó ra do thiếu hiện tiền. Phẩm tính ý thức của bạn ngay trong khoảnh khắc này sẽ định hình tương lai – dĩ nhiên chỉ có thể là cái sẽ được kinh nghiệm như cái Bây giờ.
Có thể bạn sẽ trúng thưởng 10 triệu đôla, nhưng thay đổi kiểu đó chỉ là chuyển biến hời hợt. Đơn giản là vì bạn sẽ tiếp tục hành xử theo lối mòn bị khuôn định theo kiểu cũ trong hoàn cảnh xa xỉ hơn. Con người đã biết cách phân chia nguyên tử. Thay vì giết 10 hay 20 người bằng một thanh gỗ, hiện nay một người có thể giết được hàng triệu người chỉ bằng một động tác bấm nút mà thôi. Nhưng phải chăng đó là thay đổi thực sự?
Nếu phẩm tính ý thức của bạn ngay lúc này quyết định tương lai, vậy thì cái gì quyết định phẩm tính ý thức ấy của bạn? Chính là mức độ hiện trú ở khoảnh khắc hiện tại của bạn. Cho nên nơi duy nhất mà thay đổi thực sự có thể xảy ra và nơi mà quá khứ có thể được giải trừ chính là cái Bây giờ vậy.
-ooOoo-
Tất cả mọi tâm trạng tiêu cực phát sinh đều do sự tích lũy thời gian tâm lý và do chổi bỏ hiện tại. sự khó chịu, lo âu,căng thẳng, stress, bất an – là những hình thức của sợ hãi – đều do bám víu quá nhiều vào tương lai mà ít trụ ở hiện tiền. Cảm giác tội lỗi, ân hận, phẫn nộ, bất bình, buồn bã, cay đắng và tất cả mọi cảm xúc thù hận đều do hồi tưởng quá nhiều đến quá khứ mà ít trụ ở hiện tiền. Hầu hết mọi người đều thấy khó mà tin tưởng rằng trạng thái ý thức hoàn toàn thoát khỏi mọi tiêu cực là trạng thái mà con người có thể đạt đến được. Cho đến nay, đây là trạng thái giải thoát mà tất cả các giáo lý tâm linh đều nhắm tới. Nó chính là sự hứa hẹn cứu rỗi, không phải ở một tương lai dệt bằng ảo tưởng mà ngay ở đây và ngay bây giờ.
Có lẽ bạn thấy khó lòng thừa nhận rằng thời gian chính là nguyên nhân gây ra đau khổ hay các vấn đề cho bạn. Bạn tin rằng chúng đều do các hoàn cảnh đặc thù trong cuộc sống của bạn gây ra, và chúng được xem xét từ một quan điểm ước lệ; điều này quả là có thực. Nhưng cho đến khi bạn giải quyết được phương thức vận hành sai lệch căn bản của tâm trí vốn hay gây ra các vấn đề cho bạn – do sự bám víu vào quá khứ cùng tương lai và chối bỏ cái Bây giờ của nó – thì mọi vấn đề thực ra vẫn chỉ là một thôi. Nếu tất cả mọi vấn đề hay các nguyên nhân bị xem là gây đau khổ hay bất hạnh cho bạn nhờ phép lạ nào đó mà được loại trừ hết ngay trong hiện tại, nhưng do bạn ít trụ ở hiện tiền, không tỉnh thức đúng mức, nên chẳng bao lâu bạn sẽ thấy mình gặp lại một loạt các vấn đề hay nguyên nhân đau khổ tương tự, giống như bóng theo hình chúng luôn luôn bám sát theo bạn cho dù bạn đi bất cứ nơi đâu cũng không sao trốn thoát được. Nói cho cùng, chỉ có một vấn đề duy nhất mà thôi: đó là tâm trí tự buộc mình vào thời gian.
Tôi không thề tin rằng mình có thể tiến được đến mức hoàn toàn không gặp phải hay nảy sinh bất cứ vấn đề nào.
Bạn nói đúng. Bạn không bao giờ tiến đến mức ấy, bởi vì bạn hiện đang ở đó ngay bây giờ đây.
Không có bất cứ sự cứu rỗi nào trong thời gian. Bạn không thể giải thoát ở tương lai. Hiện tiền chính là chìa khóa để có được tự do, cho nên bạn chỉ có thể giải thoát ngay trong hiện tại.
Tìm thấy sự sống bên dưới hoàn cảnh sống của bạn
Tôi không biết làm thế nào để có được tự do ngay bây giờ. Tình cờ, tôi đang cực kỳ bất hạnh trong cuộc sống vào thời điểm này. Đây là sự thực, và tôi sẽ tự dối gạt mình nếu cố gắng tự thuyết phục mình rằng mọi thứ đều tốt đẹp, trong khi sự thực hoàn toàn không phải như vậy. Đối với tôi, khoảnh khắc hiện tại vô cùng bất hạnh; nó chẳng giải thoát được gì cho tôi cả. Điều khiến cho tôi tiếp tục cuộc sống chính là hy vọng trong tương lai cuộc sống sẽ cải thiện được đôi chút.
Bạn nghĩ rằng chú ý của bạn đang trụ ở khoảnh khắc hiện tại trong khi nó hoàn toàn bị tước đoạt bởi thời gian. Bạn không thể vừa cảm thấy bất hạnh lại vừa hiện trú toàn triệt trong cái Bây giờ.
Cái bạn gọi là “cuộc sống” đúng ra phải gọi là “hoàn cảnh sống” của bạn. Nó chính là thời gian tâm lý: quá khứ và tương lai. Một số sự việc trong quá khứ đã không diễn ra đúng theo sở nguyện của bạn. Bạn vẫn còn đang phản kháng những gì đang hiện hữu. Hy vọng là thứ giữ cho bạn tiếp tục “sống”, nhưng hy vọng lại buộc bạn chú trọng đến tương lai. Chính sự tập trung liên tục này khiến cho bạn mãi mãi chối bỏ cái Bây giờ, và do đó kéo dài sự bất hạnh của bạn.
Quả thực hoàn cảnh sống hiện tại của tôi là kết quả của mọi việc đã xảy ra trong quá khứ, nhưng nó vẫn cứ là hoàn cảnh hiện tại của tôi, và tình trạng bị sa lầy trong đó khiến cho tôi cảm thấy mình bất hạnh.
Hãy quên đi hoàn cảnh sống của bạn một phút và tập trung chú ý vào sự sống của bạn.
Có gì khác biệt đâu?
Hoàn cảnh sống của bạn hiện hữu trong thời gian.
Sự sống của bạn diễn ra ở hiện tại.
Hoàn cảnh sống của bạn là chất liệu tâm trí.
Sự sống của bạn là có thực.
Hãy tìm kiếm “khung cửa hẹp dẫn đến sự sống”. Khung cửa ấy được gọi là cái Bây giờ. Hãy thu hẹp sự sống của bạn vào khoảnh khắc hiện tại. Hoàn cảnh sống của bạn có thể đầy dẫy các vấn đề - hầu hết các hoàn cảnh sống đều như thế cả - nhưng hãy tìm hiểu xem bạn đang gặp phải vấn đề gì vào khoảnh khắc này. Không phải vào ngày mai hay vào mười phút nữa, mà ngay bây giờ. Phải chăng bây giờ bạn đang gặp phải vấn đề?
Khi bạn đầy dẫy các vấn đề, ắt sẽ không còn khoảng trống cho bất cứ thứ gì mới đặt chân vào, không còn khoảng trống cho một giải pháp. Cho nên bất kỳ lúc nào có thể, bạn hãy tạo ra khoảng trống, khoảng không gian trống trải, để bạn tìm thấy sự sống ngay bên dưới hoàn cảnh sống của mình.
Hãy sử dụng trọn vẹn các giác quan của bạn. Hãy ngắm nhìn xung quanh. Chỉ ngắm nhìn thôi, chứ đừng lý giải. Hãy ngắm nhìn ánh sáng, các dáng vẻ, các màu sắc, các kết cấu. Hãy ý thức sự hiện diện thầm lặng của mỗi sự vật. Hãy ý thức khoảng không gian cho phép mọi sự vật hiện hữu. Hãy lắng nghe các âm thanh; đừng phán xét chúng. Hãy lắng nghe sự tĩnh lặng ngay bên dưới các âm thanh ấy. Hãy sờ vật gì đó – bất kỳ vật gì cũng được – để cảm nhận Bản thể hiện tiền của nó. Hãy quan sát nhịp điệu hô hấp của bạn; cảm nhận luồng không khí vào ra để cảm nhận sinh lực luân lưu bên trong cơ thể bạn. Để mặc cho mọi sự vật hiện hữu như vốn có bên trong cũng như bên ngoài bạn. Để mặc cho “sự hiện hữu” của tất cả mọi sự vật tự thân hiển lộ ra. Hãy tiến sâu vào cái Bây giờ.
Bạn đang bỏ lại đằng sau mình cái thế giới vô cảm bị giảm lược bởi tâm trí, cái thế giới trơ lì của thời gian. Bạn đang thoát khỏi sự ràng buộc của cái tâm trí điên rồ đang vắt kiệt sinh lực của bạn, giống y như nó đang chậm rãi đầu độc và hủy hoại Trái đất này vậy. Bạn đang thức tỉnh, bước ra khỏi cơn mê thời gian để bước vào hiện tiền.
Tất cả mọi vấn đề đều là ảo tưởng do tâm trí tạo ra
Tôi có cảm tưởng như thể đã cất bỏ đi một gánh nặng vậy. Một cảm giác nhẹ nhõm. Tôi cảm thấy trong sáng nhưng các vấn đề của tôi vẫn còn ở đó chờ đợi tôi giải quyết. Chẳng phải tôi chỉ đang tạm thời tránh né chúng sao?
Nếu bạn thấy mình đang ở thiên đàng, thì không bao lâu sau đó tâm trí bạn sẽ nói “phải, nhưng…”. Nói cho cùng, ở đây không nhằm bàn về việc giải quyết các vấn đề của bạn, mà nhằm bàn về việc nhận ra rằng không có vấn đề nào hiện hữu cả. Chỉ có những tình huống – sẽ được giải quyết ngay bây giờ, hãy để mặc chúng và chấp nhận chúng như một phần của “cuộc hiện hữu” trong khoảnh khắc hiện tại cho tới khi chúng thay đổi hay có thể được giải quyết. Các vấn đề đều do tâm trí tạo ra, nên chúng cần có thời gian để tồn tại. Chúng không thể tồn tại được trong thực tại của cái Bây giờ.
Hãy tập trung chú ý vào cái Bây giờ và bảo cho tôi biết bạn có vấn đề gì vào khoảnh khắc này.
-ooOoo-
Tôi không đưa ra lời giải đáp bởi vì không thể có vấn đề khi chú ý của bạn lưu trú toàn triệt ở cái Bây giờ. Một tình huống cần phải được giải quyết hoặc chấp nhận – đúng vậy. Tại sao biến nó thành vấn đề chứ? Tại sao biến một sự việc gì đó thành vấn đề? Chẳng phải sự sống đang thách thức đủ như nó vốn đang hiện hành sao? Bạn cần đến các vấn đề để làm gì? Tâm trí ưa thích một cách mê muội các vấn đề bởi vì chúng cống hiến cho bạn một loại nhân thân nào đó. Đây là chuyện bình thường, và thật là điên rồ. “Vấn đề” có nghĩa là bạn đang lưu trú về mặt tâm trí ở một tình huống mà không nhằm ý định thực sự nào hoặc không có khả năng hành động ngay bây giờ, và rằng bạn đang bất thức biến nó thành một phần trong nhận thức về cái tôi của bạn. Bạn bị khuynh đảo quá mức bởi hoàn cảnh sống của mình đến độ bạn đánh mất đi cảm nhận về sự sống, về Bản thể hiện tiền. Hoặc giả bạn đang mang trong tâm trí mình một gánh nặng điên rồ gồm cả trăm việc mà bạn sẽ hay có lẽ phải làm trong tương lai thay vì tập trung chú ý vào việc duy nhất mà bạn có thể làm ngay bây giờ.
Khi bạn tạo ra một vấn đề, bạn cũng gây ra đau khổ. Tất cả mọi việc phải làm chính là một chọn lựa đơn giản, một quyết định đơn giản: Bất kể điều gì xảy ra, tôi sẽ không gây thêm đau khổ cho mình nữa. Tôi sẽ không tạo ra thêm vấn đề nào nữa. Mặc dù là một chọn lựa đơn giản nó cũng rất căn cơ. Bạn sẽ không chọn quyết định đó, nếu như bạn không thực sự chán ngấy đau khổ, nếu như không thực sự khổ đau đến tận cùng. Bạn sẽ không thể cương quyết làm điều này trừ phi bạn đã tiếp cận được sức mạnh của cái Bây giờ. Nếu bạn không gây thêm đau khổ cho bản thân, thì bạn sẽ không gây thêm đau khổ cho người khác. Bạn cũng không còn gây ô nhiễm cho Trái đất tươi đẹp này nữa, cho không gian nội tại của bạn nữa, và cho linh hồn tập thể của nhân loại nữa bằng tính tiêu cực của việc tạo tác ra các vấn đề.
-ooOoo-
Nếu bạn đã từng rơi vào tình huống khẩn cấp đích thực, tâm trí ngừng tác động; bạn hoàn toàn rụ vào cái Bây giờ, và trở nên mạnh mẽ hơn rất nhiều. tình hình này giải thích tại sao nhiều người bình thường bỗng nhiên có nhữn hành vi cực kỳ dũng cảm. trong bất kỳ tình huống khẩn cấp nào, hoặc bạn tồn tại hoặc bạn không; dù sao, kiểu nào cũng không phải là vấn đề.
Một số người nổi giận khi nghe tôi nói rằng các vấn đề đều là ảo tưởng cả. Tôi đang đe dọa tước đoạt nhận thức của họ về con người họ vậy. Họ đã đầu tư khá nhiều htời gian vào nhận thức giả tạo về cái tôi của mình. Trong nhiều năm qua họ đã bất thức định nghĩa toàn bộ nhân thân của mình vằng các vấn đề hay đau khổ của chính họ. Họ sẽ là ai nếu không có nó.
Rất nhiều điều người ta nói, suy nghĩ, hay hành động thực ra đều bị thôi thúc bởi sự sợ hãi. Và dĩ nhiên, nỗi sợ hãi này luôn gắn liền với việc bạn chú trọng đến tương lai và không màng chi đến cái Bây giờ. Do vì không có bất kỳ vấn đề nào trong cái Bây giờ, nên ở đó cũng không có sợ hãi.
Gặp một tình huống phát sinh khiến bạn phải giải quyết ngay bây giờ, hành động của bạn sẽ trong sáng và chính xác nếu như nó nảy sinh từ ý thức trong khoảnh khắc hiện tại. Rất có thể nó cũng hiệu quả hơn. Nó sẽ không phải là một phản ứng xuất phát từ sự khuôn định theo quá khứ của tâm trí bạn, mà là một đáp ứng theo trực giác đối với tình huống ấy. Trong các trường hợp khác, khi tâm trí bị ràng buộc bởi thời gian nhúng tay vào phản ứng, bạn sẽ thấy rằng đừng nên làm gì cả, chỉ cần tập trung vào cái Bây giờ là tốt hơn cả.
Bước đột phá trong sự tiến hóa của ý thức
Tôi đã nhiều lần thoáng trải nghiệm tình trạng thoát khỏi sự khống chế của tâm trí và thời gian như ông đã miêu tả, nhưng quá khứ và tương lai thật vô cùng mạnh mẽ khiến tôi không sao xua đuổi chúng lâu được.
Kiểu ý thức bị ràng buộc bởi thời gian đã bắt rễ sâu xa vào linh hồn nhân loại. Nhưng việc chúng ta đang làm ở đâu là một phần trong cuộc chuyển hóa sâu sắc vốn đang diễn ra trong ý thức tập thể của hành trình này và xa hởn nữa: đó là thức tỉnh ra khỏi giấc mơ vật chất, hình tướng, và phân biệt. Đó là sự kết thúc ảo tưởng về thời gian. Chúng ta đang phá vỡ các khuôn mẫu tâm trí đã thống trị cuộc sống con người trong nhiều thiên niên kỷ qua. Các khuôn mẫu tâm trí đã gây ra nỗi thống khổ không sao tưởng tượng được trên phạm vi vô cùng rộng lớn. Tôi không có ý định dùng từ ngữ “xấu xa/tai ương” (evil) để ám chỉ nó. Sẽ hữu ích hơn nếu gọi nó là trạng thái ý thức mê muội/trạng thái bất thức (unconsciouness) hay sự điên rồ.
Để phá vỡ kiểu ý thức cũ hay đúng hơn là để phá vỡ kiểu ý thức mê muội này, phải chăng có điều gì đó tôi phải thực hiện hay dù sao nó cũng sẽ diễn ra? Nói khác đi, phải chăng sự thay đổi này nhất định sẽ xảy ra?
Đây là một câu hỏi về triển vọng. Hành động và sự việc xảy ra thực ra chỉ là một tiến trình duy nhất: bởi vì bạn hợp nhất làm một với toàn thể tính của ý thức, cho nên bạn không thể tách biệt hai khái niệm này được. Thế nhưng, không có gì bảo đảm tuyệt đối rằng con người sẽ thành công. Tiến trình này không tự phát diễn ra. Sự cộng tác của bạn là một bộ phận tối cần thiết. Tuy nhiên, nếu xem xét kỹ bạn sẽ thấy tiến trình này là một bước đột phá trong sự tiến hóa của ý thức, nó cũng là cơ hội sinh tồn duy nhất của chúng ta vậy.
Niềm vui trào dâng từ Bản thể hiện tiền
Để lưu ý bản thân rằng bạn đã để cho chính mình bị thống trị bởi thời gian tâm lý, bạn có thể sử dụng tiêu chuẩn đơn giản sau đây. Hãy tự vấn bản thân xem: Có chăng niềm vui, sự dễ chịu và nhẹ nhàng trong việc tôi đang làm không? Nếu không có, thì đúng là thời gian đang che khuất khoảnh khắc hiện tiềm, và cuộc sống quả là một gánh nặng hay một cuộc đấu tranh gian khổ
Dù không có niềm vui, sự dễ chịu hay nhẹ nhàng, bạn cũng không nhất thiết phải thay đổi việc mình đang làm. Có lẽ thay đổi cách thức thực hiện là đủ rồi. “Cách thức” luôn quan trọng hơn “việc cần được thực hiện”. Hãy tìm hiểu xem điều gì sẽ xảy ra nếu bạn quan tâm đến hành động nhiều hơn đến kết quả bạn muốn gặt hái được thông qua hành động ấy. Hãy chú ý toàn triệt đến bất kỳ thứ gì mà khoảnh khắc hiện tại trao tặng. Tình hình này hàm ý rằng bạn cũng hoàn toàn chấp nhận cái đang là, bởi vì bạn không thể quan tâm triệt để đến một thứ gì đó mà đồng thời lại phản kháng nó.
Ngay khi bạn tôn vinh khoảnh khắc hiện tiền, thì tất cả mọi bất hạnh cũng như đấu tranh gian khổ đều tan biến đi, và sự sống bắt đầu trào dâng niềm vui và sự dễ chịu. Khi hành động của bạn xuất phát từ sự tỉnh thức ở khoảnh khắc hiện tiền, cho dù là bất cứ việc gì đi nữa – thậm chí một hành động đơn giản nhất – thì hành động ấy cũng thấm đẫm tính nhân bản, lòng vị tha, và tình yêu cao thượng.
-ooOoo-
Vì vậy đừng quá chú trọng đến thành quả sẽ gặt hái được – mà chỉ nên quan tâm đến bản thân hành động. thành quả ấy sẽ tự nguyện hiển lộ ra. Đây là cách rèn luyện tâm linh rất hiệu quả. Trong tác phẩm Chí Tôn Ca (Bhagavad Gita), một trong các giáo lý tuyệt vời và cổ xưa nhất còn được lưu truyền, thái độ bất luyến chấp vào thành quả của hành động được gọi là Karma Yoga. Nó được diễn tả như là giáo lý “hành động hiến dâng”.
Khi sự cưỡng bách phải nỗ lực đào thoát khỏi cái Bây giờ đã ngưng dứt, niềm vui xuất phát từ Bản thể hiện tiền sẽ tuôn chảy vào mọi việc bạn thực hiện. Ngay khi chú ý của bạn hướng đến cái Bây giờ, bạn liền cảm thấy sự hiện trú toàn triệt, sự tĩnh lặng và thanh thản. Bạn không còn lệ thuộc vào tương lai để đong đầy thoả mãn – bạn không còn trông cậy vào nó để được cứu rỗi nữa. Do đó, bạn không bị trói buộc vào thành quả hoạt động. Thất bại hay thành công đều không còn mãnh lực làm thay đổi trạng thái Bản thể hiện tiền nội tại của bạn. Bạn đã tìm thấy sự sống vĩnh hằng ngay bên dưới hoàn cảnh sống của mình.
Trong tình trạng vắng bóng thời gian tâm lý, cảm nhận về Cái Tôi của bạn xuất phát từ Bản thể hiện tiền chứ không phải từ quá khứ riêng của bạn. Do đó, nhu cầu tâm lý muốn trở thành thứ gì đó khác hơn con người của bạn không còn ở đó nữa. Trong thế giới thị hiện này, về phương diện hoàn cảnh sống của mình, bạn có thể thực sự trở nên giàu có, thông thái, thành đạt, không vướng bận điều này việc nọ; nhưng ở chiều kích sâu ẳm của Bản thể hiện tiền, bạn trọn vẹn và toàn bích ngay bây giờ.
Trong trạng thái toàn vẹn đó, chúng ta còn có thể hoặc sẽ sẵn lòng theo đuổi các mục tiêu bên ngoài không?
Dĩ nhiên, nhưng bạn sẽ không còn kỳ vọng hão huyền rằng có việc gì đó hay người nào đó trong tương lai sẽ cứu rỗi bạn hay giúp bạn có được hạnh phúc. Đối với hoàn cảnh sống của bạn, có lẽ còn có sự việc để bạn đạt đến hay sở đắc. Đó là thế giới của hình tướng, của đắc thất. Còn ở bình diện sâu xa hơn bạn vốn đã toàn vẹn rồi, và khi bạn nhận ra điều đó, thì niềm vui dâng đầy phía sau việc bạn làm. Trong tình trạng thoát khỏi thời gian tâm lý, bạn không còn theo đuổi mục tiêu của mình bằng quyết tâm khắc nghiệt, không còn bị thúc đẩy bởi sự sợ hãi, tức giận, bất mãn, hay nhu cầu muốn trở thành một ai đó. Bạn cũng sẽ không bị bất động hay đông cứng vì sợ thất bại, mà đối với tự ngã thì thất bại có nghĩa là mất đi Cái Tôi. Khi mà cảm nhận sâu sắc về Cái Tôi của bạn xuất phát từ Bản thể hiện tiền, khi bạn không còn có nhu cầu tâm lý “muốn trở thành” nữa, thì hạnh phúc cũng như cảm nhận về Cái Tôi của bạn đều không tuỳ thuộc vào thành quả gặt hái được, và do đó bạn cũng không còn bị ám ảnh bởi nỗi sợ hãi nữa. Bạn sẽ không tìm kiếm sự trường tồn ở chốn mà người ta không thể tìm thấy nó: tức là trong cái thế giới thị hiện hình tướng, đắc thất, và tử sinh này. Bạn sẽ không đòi hỏi các tình huống, các hoàn cảnh, địa điểm, hay con người phải làm cho bạn thấy hạnh phúc, và rồi thấy thống khổ khi chúng không còn phục vụ cho kỳ vọng của bạn nữa.
Mọi sự vật đều được tôn vinh, nhưng không thứ gì đặc biệt quan trọng. Các hình tướng đều sinh ra rồi diệt đi, song bạn vẫn ý thức được tính vĩnh hằng bên dưới các hình tướng phù du đó. Bạn biết rõ rằng “không thứ gì chân thực có thể bị đe doạ được”.
Khi trạng thái ý thức của bạn thường trú ở Bản thể hiện tiền như thế, thì làm sao bạn không thành công cho được? Bạn vốn đã thành công rồi vậy.
Tôi cảm thấy vẫn còn cần phải học hỏi nhiều điều về cách vận hành của tâm trí mìh, rồi mối có thể tiến được đến mức cận kề ý thức toàn triệt hay giác ngộ tâm linh.
Không, bạn không cần. Các vấn đề của tâm trí không thể giải quyết được ở bình diện tâm trí. Một khi đã hiểu rõ vận hành sai lệch căn bản của nó rồi, thì thực sự không còn gì nhiều để bạn phải học hỏi hay tìm hiểu nữa. Nghiên cứu các điểm phức tạp của tâm trí có thể giúp bạn trở thành nhà tâm lý học giỏi giang, nhưng không giúp bạn vượt khỏi sự chi phối của tâm trí được, cũng giống như việc nghiên cứu bệnh điên không đủ giúp bạn tỉnh trí trở lại. Bạn đã biết rõ cơ chế căn bản của trạng thái mê muội bất thức: sự đồng hóa với tâm trí tạo ra cái tôi giả lập, cái tự ngã, như là thứ thay thế cho cái bản ngã đích thực của bạn vốn bắt rễ ở Bản thể hiện tiền. Bạn trở thành “chiếc cành bị cắt rời khỏi cành cây nho” như chúa Jesus nói.
Các nhu cầu của tự ngã thì vô tận. Nó cảm thấy dễ bị tổn thương và bị đe dọa, cho nên nó sống trong tình trạng sợ hãi và thiếu thốn.Một khi đã biết rõ cách thức hoạt động của sai lệch căn bản, bạn sẽ không còn cần phải khám phá vô số các biểu hiện của nó nữa, không còn cần phải biến nó thành vấn đề phức tạp của mình nữa. dĩ nhiên, tự ngã ưa thích điều đó. Nó luôn luôn tìm kiếm thứ gì đó để bám chặt lấy nhằm củng cố và tăng cường cảm nhận về Cái Tôi hão huyền của nó, và nó sẽ sẵn sàng bám chặt vào các vấn đề của bạn. Đây là lý do giải thích tại sao đối với rất nhiều người, phần lớn cảm nhận về cái tôi của họ đều liên hệ mật thiết với các vấn đề của họ. Một khi tình hình này xảy ra, thì ước muốn sau cùng của họ lại là giải thoát khỏi chính họ; tức là mất đi cái tôi của họ. Vì bất thức, tự ngã có thể đã nỗ lực rất nhiều để gây đau khổ cho bạn.
Cho nên, một khi đã nhận ra được gốc rễ của trạng thái bất thức chính là sự đồng hóa với tâm trí, dĩ nhiên gồm cả các xúc cảm nữa, bạn bèn thoát ra khỏi nó. Bạn trở nên hiện trú. Khi hiện trú ở khoảnh khắc hiện tại, bạn có thể cho phép tâm trí hoạt động tự do mà không bị vướng mắc vào nó. Tự bản thân nó, tâm trí không vận hành sai lệch. Nó là một công cụ kỳ diệu. Sai lệch bắt đầu khi bạn tìm kiếm Cái Tôi của mình trong tâm trí và nhầm lẫn nó với con người của bạn. Lúc ấy nó mới trở thành tâm trí vị ngã và thống trị toàn bộ cuộc sống của bạn.
Kết thúc ảo tưởng thời gian
Hầu như không thể giải trừ được trạng thái đồng hóa với tâm trí. Tất cả chúng ta đều đắm chìm vào nó. Làm sao ông dạy con cá bay cho được?
Đây là bí quyết: Kết thúc ảo tưởng về thời gian. Thời gian và tâm trí không thể tách rời nhau được. Loại bỏ thời gian ra khỏi tâm trí thì nó sẽ chấm dứt – trừ phi bạn chọn giải pháp sử dụng nó.
Đồng hóa với tâm trí mình, bạn sẽ bị nhốt vào chiếc cũi thời gian, nghĩa là bị cưỡng bách phải sống chỉ bằng ký ức và dự tưởng. Tình hình này khiến cho bạn không ngừng bận tâm đến quá khứ và tương lai, nên không sẵn lòng chấp nhận và trân trọng khoảnh khắc hiện tại và cho phép nó diễn ra. Sự thúc ép này nảy sinh do vì quá khứ đã xác định cho bạn một nhân dạng và tương lai nắm giữ lời hứa hẹn cứu rỗi, hứa hẹn sự thành tựu dưới mọi hình thức. Cả hai đều là ảo tưởng.
Nhưng không có khái niệm thời gian, làm sao chúng ta sống trong thế giới này được? Sẽ không có mục tiêu nào để nỗ lực hướng đến nữa. Thậm chí tôi sẽ không biết mình là ai, bởi vì quá khứ hình thành con người tôi ngày hôm nay. Tôi cho rằng thời gian là vật rất quí giá, và chúng ta cần phải học cách sử dụng nó một cách khôn ngoan thay vì phí phạm nó.
Thời gian chẳng quí giá chút nào, bởi vì nó chỉ là ảo tưởng. thứ mà bạn cần phải xem là quí giá không phải là thời gian, mà là một điểm nằm bên ngoài thời gian: cái Bây giờ. Cái đó mới thực sự quí giá. Càng xem trong thời gian – tức là quá khứ và tương lai – bạn càng dễ đánh mất cái Bây giờ, vốn là thứ quí giá nhất.
Tại sao nó là thứ quí giá nhất? trước tiên, bởi vì cái Bây giờ là cái duy nhất, là tất cả mọi thứ đang hiện hữu. Hiện tại vĩnh hằng là dkhông gian để toàn bộ cuộc sống của bạn mở ra, là yếu tố duy nhất luôn thường hằng. Cuộc sống là ngay bây giờ. Chưa bao giờ cuộc sống của bạn lại không ở ngay bây giờ, và sẽ mãi mãi như vậy. Thứ hai, cái Bây giờ là điểm duy nhất khả dĩ giúp bạn vượt qua giới hạn khống chế của tâm trí. Nó là điểm duy nhất để bạn bước vào lãnh địa phi thời gian và vô tướng của Bản thể hiện tiền.
Chẳng có gì hiện hữu bên ngoài cái bây giờ.
Chẳng phải quá khứ và tương lai là có thật, đôi khi thậm chí còn chân thật hơn cả hiện tại đó sao? Xét cho cùng, quá khứ xác định con người chúng ta, cũng như cách nhận thức và cư xử trong hiện tại. Và các mục tiêu tương lai quyết định hành động trong hiện tại của chúng ta.
Bạn chưa hiểu được cốt tủy của điều tôi đang nó, bởi vì bạn đang ra sức tìm hiểu nó bằng tâm trí. Tâm trí không sao hiểu được điều này. Chỉ có bạn mới hiểu nổi. xin hãy lắng nghe.
Bạn có từng kinh nghiệm, hành động, suy nghĩa, hay cảm thấy điều gì đó bên ngoài cái Bây giờ chưa? Bạn có nghĩ mình sẽ như thế không? Phải chăng có thể có điều gì đó xảy ra hay hiện hữu bên ngoài cái Bây giờ? Chẳng phải câu trả lời hiển nhiên là:
Chẳng có gì xảy ra ở quá khứ; nó xảy ra ở Bây giờ.
Chẳng có gì xảy ra ở tương lai; nó sẽ xảy ra ở Bây giờ, đó sao?
Cái quá khứ mà bạn nghĩ đến là một dấu vết ký ức, lưu trú trong tâm trí, là một cái Bây giờ trước kia. Khi bạn nhớ lại quá khứ, bạn khơi gợi lại dấu vết ký ức – và bạn làm điều đó ngay trong hiện tại. còn tương lai là cái Bây giờ tưởng tượng, một phóng chiếu của tâm trí. Khi tương lai đến, nó sẽ đến như cái Bây giờ. Khi nghĩ về tương lai, bạn thực hiện việc suy nghĩ đó ngay bây giờ. Quá khứ và tương lai hiển nhiên không có thực tại riêng của chúng. Giống y như mặt trăng không có ánh sáng riêng của nó, mà chỉ phản chiếu ánh sáng mặt trời, quá khứ và tương lai cũng chỉ là sự phản chiếu yếu ớt của ánh sáng, sức mạnh, và thực tại của cái hiện tiền vĩnh cửu. Thực tại của chúng chỉ là vay mượn từ cái Bây giờ.
Điểm cốt yếu của điều tôi đang nói ở đây không thể hiểu bằng tâm trí. Ngay lúc chúng ta thấu hiểu được nó, liền có một chuyển biến trong ý thức: từ tâm trí chuyển thành Bản thể hiện tiền, từ thời gian chuyển thành hiện trú trong khoảnh khắc hiện tại. Bỗng nhiên, mọi thứ đều trở nên sinh động, tỏa ra năng lượng, khai thị Bản thể hiện tiền.
Chìa khóa khai thị chiều kích tâm linh
Trong các tình huống khẩn cấp đe dọa đến tính mệnh, sự chuyển biến ý thức từ thời gian thành hiện trú đôi khi xảy ra một cách rất tự nhiên. Nhân cách với quá khứ và tương lai của nó nhất thời rút lui và được thay thế bằng sự hiện trú hữu thức toàn triệt, rất tĩnh lặng mà đồng thời cũng rất cảnh giác. Lúc ấy bất cứ đáp ứng nào cần thiết cũng sẽ phát sinh từ trạng thái ý thức đó.
Nguyên nhân khiến cho một số người ưa thích dấn thân vào các hoạt động nguy hiểm như leo núi, đua ô tô, và vân vân, dù họ có lẽ chẳng hề biết, chính là chứng buộc họ tiến vào cái Bây giờ - tiến vào trạng thái cực kỳ sống động thoát khỏi thời gian, thoát khỏi các rắc rối trong đời sống, thoát khỏi suy nghĩ, thoát khỏi gánh nặng của nhân cách. Trượt ra khỏi khoảnh khắc hiện tại thậm chí trong một giây đồng hồ có nghĩa là chạm mặt tử thần. Bất hạnh thay họ lại lệ thuộc vào một hoạt động đặc biệt để được hiện hữu trong trạng thái đó. Thế nhưng bạn không cần leo lên phía bắc đỉnh một ngọn núi hiểm trở, ngay bây giờ bạn vẫn có thể tiến vào trạng thái đó.
Nhằm giúp cho các môn đệ không chú tâm đến thời gian nữa, Thiền sư vĩ đại Lâm Tế thường đưa ngón tay lên rồi chầm chậm hỏi: “Khoảnh khắc này thiếu cái gì?”. Một câu hỏi quyết liệt không đòi hỏi phải giải pháp ở bình diện tâm trí. Nó nhằm đưa chú ý của bạn tiến sâu vào cái Bây giờ. Một câu hỏi tương tự trong truyền thống Thiền học là: “Nếu không phải bây giờ, thì lúc nào?”.
Đạo sư Meisten Eckhart hồi thế kỷ 13 đã tóm tắt tất cả các lời rao giảng ấy bằng các mỹ từ sau: “Thời gian là thứ ngăn cản ánh sáng đến với chúng ta. Không có vật nào cản trở chúng ta đến với Thượng đế mà to lớn bằng thời gian cả”.
Tiếp cận sức mạnh Hiện Tiền Phi Thời Gian
Phút trước đây khi ông bàn về Khoảnh khắc hiện tại vĩnh hằng và tính phi thực của quá khứ và tương lai, tôi thấy mình đang ngắm nhìn cội cây bên ngoài cửa sổ kia. Trước kia tôi đã ngắm nhìn nó vài lần, nhưng lần này thì khác hẳn. Cảm nhận bên ngoài không thay đổi nhiều lắm, ngoại trừ các màu sắc dường như rực rỡ hơn và sống động hơn. Nhưng giờ đây có thêm một chiều kích khác. Khó mà giải thích cho rõ được. Tôi không hiểu, nhưng tôi nhận ra một thứ gì đó vô hình mà tôi cảm nhận là bản tính của cội cây đó, tinh thần nội tại của nó, nếu ông thích gọi như thế. Và bằng cách này hay cách khác, tôi là một bộ phận thuộc bản tính ấy, giờ đây tôi nhận ra rằng trước kia mình không thực sự nhìn thấy cội cây đó, mà chỉ mới thấy một hình ảnh nông cạn và vô tri vô giác của nó thôi. Bây giờ khi ngắm nhìn cội cây, đôi chút nhận thức đó vẫn còn hiện diện, nhưng tôi có thể cảm thấy nó trôi tuột đi. Ông thấy đó, kinh nghiệm đã lùi vào quá khứ. Có thể nào một thứ gì đó giống như vậy từng hiện hữu thoáng chốc hơn không?
Bạn đã thoát khỏi ràng buộc của thời gian trong một khoảnh khắc. Bạn đã tiến vào cái Bây giờ và do đó cảm nhận cội cây một cách trực tiếp không qua bức màn tâm trí. Nhận biết về Bản thể hiện tiền đã trở thành một bộ phận thuộc cảm nhận của bạn. Cùng với chiều kích phi thời gian, ở bạn nảy sinh một dạng tri kiến khác hẳn, dạng tri kiến không “giết đi” cái linh hồn sinh sống bên trong mọi tạo vật. Một tri kiến không hủy hoại tính thiêng liêng và huyền nhiệm của sự sống, mà chứa đựng tình yêu và sự sùng kính sâu sắc đối với tất cả mọi tạo vật đang hiện hữu. Một tri kiến về cái mà tâm trí không sao hiểu nổi.
Tâm trí không thể hiểu được cội cây. Nó chỉ có thể nhận biết các sự kiện hay thông tin về cội cây đó. Tâm trí tôi không thể hiểu được bạn, nó chỉ nhận biết các danh hiệu, các phán xét, các sự kiện, và các quan điểm về bạn. Chỉ có Bản thể hiện tiền mới hiểu được cội cây, hiểu được bạn một cách trực tiếp.
Có một chỗ dành cho tâm trí và kiến thức thuộc tâm trí. Chỗ đó nằm trong lãnh vực thực dụng của cuộc sống thường ngày. Tuy nhiên, khi nó thống trị tất cả mọi phương diện trong cuộc sống của bạn, bao gồm các mối quan hệ của bạn với những con người khác và với thiên nhiên, thì nó sẽ trở thành loài ký sinh gớm ghiếc, không kiểm soát được, rất có thể nó sẽ hủy diệt tất cả sự sống trên hành tinh này, và sau cùng giết chết cả bản thân nó bằng cách hủy diệt chủ nhân của nó.
Bạn đã thoáng thấy cách thức mà cái phi thời gian chuyển hóa các nhận thức của mình. Nhưng một kinh nghiệm dù đẹp đẽ hay sâu sắc đến mức nào đi nữa cũng chưa đủ. Điều chúng ta quan tâm và cần đến chính là sự chuyển biến ý thức một cách vĩnh viễn.
Vì vậy, hãy phá vỡ cái khuôn mẫu chối bỏ và phản kháng khoảnh khắc hiện tại cũ rích ấy đi. Hãy thực hành tháo gỡ sự chú tâm khỏi quá khứ và tương lai bất cứ khi nào bạn không cần đến chúng. Hãy bước ra khỏi chiều kích thời gian càng nhiều càng tốt trong cuộc sống hàng ngày. Nếu thấy khó trực tiếp tiến vào cái Bây giờ, bạn hãy quan sát khuynh hướng muốn đào thoát khỏi cái Bây giờ quen thường của tâm trí bạn. Bạn sẽ thấy rằng tương lai thường được tưởng tượng là khả quan hơn hoặc tệ hại hơn so với hiện tại. Nếu cái tương lai tưởng tượng ấy tốt đẹp hơn, nó đem lại cho bạn niềm hy vọng hay dự cảm đầy khoái lạc. Nếu tệ hại hơn, nó khiến bạn phải lo âu. Cả hai đều là ảo tưởng. Nhờ quan sát cái tôi của bạn, sự hiện trú xuất hiện trong cuộc sống của bạn càng tự động hơn. Ngay khi nhận ra mình không hiện trú, thì bạn đã thực sự hiện trú rồi. Bất cứ lúc nào cũng có thể quan sát được tâm trí của mình, bạn sẽ không còn bị nó trói buộc nữa. Một yếu tố khác đã xuất hiện, một thứ gì đó không thuộc tâm trí: đó là sự hiện trú để làm chứng nhân.
Hãy hiện trú với tư cách chủ thể quan sát tâm trí của bạn – quan sát các ý nghĩ và các xúc cảm, cũng như các phản ứng trong mọi tình huống khác nhau của bạn. Ít nhất hãy quan tâm đến các phản ứng chẳng kém gì đến tình huống hay con người khiến cho bạn có các phản ứng ấy. Cũng nên lưu ý đến mức độ thường xuyên bạn dành sự chú ý cho quá khứ hoặc tương lai. Đừng phán xét hay phân tích điều bạn quan sát được. Hãy đơn thuần theo dõi các ý nghĩ, cảm nhận các xúc cảm, quan sát các phản ứng. Đừng tạo ra một vấn đề cá nhân từ các thứ ấy. Lúc đó bạn sẽ thấy một thứ gì đó mạnh mẽ hơn bất cứ thứ gì trong các thứ bạn quan sát được: đó là bản thân sự hiện trú tĩnh lặng để quan sát đằng sau nội dung của tâm trí bạn, đó là chủ thể thầm lặng quan sát.
Sự đồng hóa với tâm trí cung cấp cho nó thêm nhiều năng lương; còn quan sát tâm trí rút bớt năng lượng của nó. Sự đồng hóa tạo thêm thời gian; còn quan sát mở ra chiều kích phi thời gian. Năng lượng được rút ra từ tâm trí sẽ tăng cường cho sự hiện trú. Một khi bạn có thể cảm nhận được ý nghĩa của tình trạng hiện trú, bạn sẽ dễ dàng hơn nhiều trong việc đơn thuần quyết định bước ra khỏi chiều kích thời gian bất cứ lúc nào nó không còn cần thiết cho các mục đích thực dụng nữa, để tiến sâu thêm nữa vào cái Bây giờ. Tình hình này không làm tổn thương đến khả năng sử dụng thời gian – quá khứ và tương lai – khi bạn cần phải dùng đến nó để giải quyết các vấn đề thực tiễn. Nó cũng không gây tổn thương cho khả năng vận dụng tâm trí của bạn. Thực ra, nó còn nâng cao khả năng ấy nữa. Khi thực sự dùng đến tâm trí của mình, bạn sẽ thấy nó càng sắc bén hơn, càng tập trung hơn so với trước đây.
Buông bỏ thời gian tâm lý
Hãy học cách sử dụng thời gian trong các phương diện thực tiễn của cuộc sống mình – chúng ta có thể gọi đây là “thời gian theo đồng hồ” – nhưng hãy lập tức quay về cảm nhận khoảnh khắc hiện tại khi những vấn đề thực tiễn ấy đã được giải quyết. Bằng cách này, sẽ không có tình trạng tích lũy “thời gian tâm lý”, tức là không còn đồng hóa với quá khứ và cưỡng bách không ngừng phóng chiếu vào tương lai nữa.
Thời gian theo đồng hồ không chỉ đơn giản nhằm sắp xếp một cuộc hẹn hay dự trù một chuyến du hành. Nó buộc người ta phải học hỏi quá khứ để khỏi phải lặp lại cùng một sai lầm hết lần này đến lần khác. Đề ra mục tiêu để nỗ lực hướng đến; dự đoán tương lai bằng các phương tiện như khuôn mẫu và qui luật, vật lý học, toán học, và vân vân đã học được trong quá khứ, để có thể hành động thích hợp trên các cơ sở, các tiên đoán của chúng ta.
Nhưng ngay ở đây, trong phạm vi cuộc sống thực tiễn, nơi chúng ta không thể hành động được nếu không vận dụng đến quá khứ và tương lai, thì khoảnh khắc hiện tại vẫn là yếu tố cốt yếu: Bất cứ bài học nào rút ra từ quá khứ cũng phải được sửa đổi cho thích hợp để áp dụng vào hiện tại. Và bất kỳ kế hoạch cũng như nỗ lực hướng đến một mục tiêu nhất định nào cũng được thực hiện trong hiện tại.
Tiêu điểm quan tâm chủ yếu của người đã tỏ ngộ luôn luôn là cái Bây giờ, nhưng họ vẫn còn để ý phần nào đến thời gian. Nói khác đi, họ vẫn tiếp tục sử dụng thời gian theo đồng hồ, nhưng không còn bị ràng buộc bởi thời gian tâm lý nữa.
Hãy cảnh giác khi bạn thực hành điểm này để bạn không vô tình chuyển đổi thời gian theo đồng hồ thành thời gian tâm lý. Chẳng hạn, nếu bạn phạm sai lầm trong quá khứ, rồi bây giờ rút ra bài học từ đó, bạn đang sử dụng thời gian theo đồng hồ. Ngược lại, nếu tâm trí bạn lưu trú ở đó rồi trách móc bản thân, ăn năn hối tiếc, hay cảm thấy tội lỗi, vậy là bạn đang biến sai lầm ấy thành “tôi” và “của tôi”: Bạn biến nó thành một bộ phận thuộc nhận thức về cái tôi của bạn, và nó đã trở thành thời gian tâm lý, vốn luôn luôn gắn liền với cảm nhận về cái tôi giả tạo của bạn. Người không biết khoan dung nhất định phải gánh chịu thời gian tâm lý rất nặng nề.
Nếu bạn đặt ra cho mình một mục tiêu để hướng tới, bạn đang sử dụng thời gian theo đồng hồ. Bạn biết rõ nơi mình muốn đến, nhưng bạn trân trọng và dành sự chú ý toàn triệt vào bước thực hiện ở khoảnh khắc hiện tại. Nếu như lúc ấy bạn chú trọng quá mức đến mục tiêu, có lẽ vì bạn muốn tìm kiếm hạnh phúc, thỏa mãn, hay một cảm nhận đầy đủ hơn về cái tôi của bạn ở mục tiêu ấy, thì cái Bây giờ không còn được tôn vinh nữa. Nó bị giản lược thành viên đá lót đường đến tương lai mà thôi, chẳng có chút giá trị nội tại nào cả. Lúc ấy thời gian theo đồng hồ đã biến thành thời gian tâm lý. Cuộc lữ hành trong đời bạn không còn là chuyến phiêu lưu mạo hiểm nữa, chính nỗi ám ảnh thúc giục buộc bạn phải đến nơi, phải tranh đoạt, phải “thành công”. Bạn không còn biết thưởng lãm hoa thơm cỏ lạ bên đường nữa, bạn cũng không cảm nhận được vẻ mỹ quan và huyền nhiệm của cuộc sống đang mở ra chung quanh khi bạn hiện trú ở cái Bây giờ.
Khi nói “Thời gian là ảo tưởng”, tôi không nhằm đưa ra một quan diểm triết học. tôi chỉ nhắc nhở bạn về một sự thực đơn giản – nó hiển nhiên đến mức bạn thấy khó hiểu và thậm chí cho là vô nghĩa – nhưng một khi bạn triệt ngộ rồi, nó sẽ là lưỡi gươm bén giúp bạn chém đứt phăng các tần lớp trùng trùng mọi “vấn đề” phức tạp do tâm trí tạo dựng ra. Xin được nhắc lại ở đây: khoảnh khắc hiện tại là tất cả mọi thứ bạn từng có được. Chưa hề có lúc nào mà cuộc đời bạn không phải là “khoảnh khắc này” cả. Đây chẳng phải là sự thực sao?
Tính điên rồ của thời gian tâm lý
Thời gian tâm lý là một căn bệnh tâm thần. Về điểm này, sẽ chẳng còn mảy may nghi ngờ gì nữa nếu như bạn chịu khó tìm hiểu các biểu hiện tập thể của nó. Chúng có thể xuất hiện dưới dạng các ý thức hệ chủ nghĩa quốc gia hay dân tộc hẹp hòi, hay các hệ thống tín ngưỡng hà khắc chẳng hạn. Nói chung phương thức vận hành của chúng đều mặc nhiên căn cứ vào giả định cả quyết rằng lợi ích hay hạnh phúc tối thượng nằm ở tương lai, và do đó cứu cánh sẽ biện minh cho phương tiện. Cứu cánh là một khái niệm, một điểm nằm trong cái tương lai được phóng chiếu bởi tâm trí, khi mà sự cứu rỗi dưới bất kỳ hình thức nào – như hạnh phúc, thỏa nguyện, bình đẳng, giải thoát, và vân vân – sẽ được đạt đến. Khá phổ biến là các phương tiễn để đạt đến cứu cánh đấy luôn luôn vẫn là nô dịch, hành hạ, tra tấn, và giết chóc trong hiện tại. Lịch sử nhân loại đã chứng minh luận điểm này. Bạn còn chút nghi ngờ gì về sự thực cho thấy thời gian tâm lý quả là một căn bệnh tâm thần nghiêm trọng và nguy hiểm nữa không?
Cái khuôn mẫu tâm trí này tác động như thế nào trong cuộc đời bạn? Phải chăng bạn luôn luôn nỗ lực tiến đến một vị trí nào đó khác hơn nơi bạn đang đứng? Có phải hầu hết mọi hành động của bạn chỉ là phương tiện để đạt đến cứu cánh không? Phải chăng sự mãn nguyện luôn luôn chỉ thu hẹp vào những khoái lạc ngắn ngủi nhất thời như tình dục, thức ăn, trang phục, rượu chè, ma túy, cảm giác mạnh hay tânm trạng phấn khích? Có phải bạn luôn luôn khao khát trở thành một ai đó, thành đạt, giành giật hay săntìm cảm giác mạnh hơn và lạc thú mới hơn không? Bạn có tin rằng nếu sở đắc được nhiều thứ hơn nữa, thì bạn sẽ mãn nguyện hơn, sẽ cảm thấy khá hơn, hay đầy đủ về tâm lý hơn không? Phải chăng bạn đang chờ đợi một nhân vật nào đó đến ban phát ý nghĩa cho cuộc đời mình?
Trong trạng thái ý thức bình thường, nghĩa là trạng thái chưa tìm được lối thoát, chưa tỏ ngộ, vẫn còn đồng hóa với tâm trí, thì sức mạnhvà tiềm năng sáng tạo vô hạn nằm ẩn trong cái Bây giờ hoàn toàn bị che mờ bởi thời gian tâm lý. Lúc đó sự sống của bạn mất đi sức rung động, sự tươi nhuận, và ý nghĩa diệu kỳ của nó. Khuôn mẫu cũ kỹ của suy nghĩ, tình cảm, hành vi, phản ứng, và dục vọng luôn luôn thủ một vai diễn trong vở kịch lặp đi lặp lại bất tận theo một kịch bản trong tâm trí, khiến cho bạn cảm thấy mình có cá tính, có một nhân thân đặc thù, nhưng nó lại làm biến dạng hay che phủ thực tại của cái Bây giờ. Lúc đó tâm trí bèn nảy sinh ảm ảnh về tươnglai như là một lối thoát ra khỏi cái hiện tại không được thỏa nguyện và đầy bất mãn này.
Tiêu cực và đau khổ phát sinh trong thời gian
Nhưng niềm tin cho rằng tương lai sẽ khá hơn hiện tại không luôn luôn là ảo tưởng. hiện tại có thể rất khủng khiếp, và mọi thứ có thể khả quan hơn trong tương lai, và thường thì như thế.
Thường thì tương lai là bản sao của quá khứ. Cái thay đổi hời hợt có thể có, nhưng chuyển hóa thực sự thì rất hiếm và tùy thuộc vào việc liệu bạn có thể hiện trú toàn triệt để giải trừ quá khứ bằng sức mạnh của cái Bây giờ hay không. Cái mà bạn xem là tương lai vốn chỉ là một phần bên trong trạng thái ý thức hiện giờ của bạn. Nếu tâm trí bạn mang gánh nặng của quá khứ, bạn sẽ gặp lại các tình huống giống như thế. Quá khứ tự kéo dài nó ra do thiếu hiện tiền. Phẩm tính ý thức của bạn ngay trong khoảnh khắc này sẽ định hình tương lai – dĩ nhiên chỉ có thể là cái sẽ được kinh nghiệm như cái Bây giờ.
Có thể bạn sẽ trúng thưởng 10 triệu đôla, nhưng thay đổi kiểu đó chỉ là chuyển biến hời hợt. Đơn giản là vì bạn sẽ tiếp tục hành xử theo lối mòn bị khuôn định theo kiểu cũ trong hoàn cảnh xa xỉ hơn. Con người đã biết cách phân chia nguyên tử. Thay vì giết 10 hay 20 người bằng một thanh gỗ, hiện nay một người có thể giết được hàng triệu người chỉ bằng một động tác bấm nút mà thôi. Nhưng phải chăng đó là thay đổi thực sự?
Nếu phẩm tính ý thức của bạn ngay lúc này quyết định tương lai, vậy thì cái gì quyết định phẩm tính ý thức ấy của bạn? Chính là mức độ hiện trú ở khoảnh khắc hiện tại của bạn. Cho nên nơi duy nhất mà thay đổi thực sự có thể xảy ra và nơi mà quá khứ có thể được giải trừ chính là cái Bây giờ vậy.
Có lẽ bạn thấy khó lòng thừa nhận rằng thời gian chính là nguyên nhân gây ra đau khổ hay các vấn đề cho bạn. Bạn tin rằng chúng đều do các hoàn cảnh đặc thù trong cuộc sống của bạn gây ra, và chúng được xem xét từ một quan điểm ước lệ; điều này quả là có thực. Nhưng cho đến khi bạn giải quyết được phương thức vận hành sai lệch căn bản của tâm trí vốn hay gây ra các vấn đề cho bạn – do sự bám víu vào quá khứ cùng tương lai và chối bỏ cái Bây giờ của nó – thì mọi vấn đề thực ra vẫn chỉ là một thôi. Nếu tất cả mọi vấn đề hay các nguyên nhân bị xem là gây đau khổ hay bất hạnh cho bạn nhờ phép lạ nào đó mà được loại trừ hết ngay trong hiện tại, nhưng do bạn ít trụ ở hiện tiền, không tỉnh thức đúng mức, nên chẳng bao lâu bạn sẽ thấy mình gặp lại một loạt các vấn đề hay nguyên nhân đau khổ tương tự, giống như bóng theo hình chúng luôn luôn bám sát theo bạn cho dù bạn đi bất cứ nơi đâu cũng không sao trốn thoát được. Nói cho cùng, chỉ có một vấn đề duy nhất mà thôi: đó là tâm trí tự buộc mình vào thời gian.
Tôi không thề tin rằng mình có thể tiến được đến mức hoàn toàn không gặp phải hay nảy sinh bất cứ vấn đề nào.
Bạn nói đúng. Bạn không bao giờ tiến đến mức ấy, bởi vì bạn hiện đang ở đó ngay bây giờ đây.
Không có bất cứ sự cứu rỗi nào trong thời gian. Bạn không thể giải thoát ở tương lai. Hiện tiền chính là chìa khóa để có được tự do, cho nên bạn chỉ có thể giải thoát ngay trong hiện tại.
Tìm thấy sự sống bên dưới hoàn cảnh sống của bạn
Tôi không biết làm thế nào để có được tự do ngay bây giờ. Tình cờ, tôi đang cực kỳ bất hạnh trong cuộc sống vào thời điểm này. Đây là sự thực, và tôi sẽ tự dối gạt mình nếu cố gắng tự thuyết phục mình rằng mọi thứ đều tốt đẹp, trong khi sự thực hoàn toàn không phải như vậy. Đối với tôi, khoảnh khắc hiện tại vô cùng bất hạnh; nó chẳng giải thoát được gì cho tôi cả. Điều khiến cho tôi tiếp tục cuộc sống chính là hy vọng trong tương lai cuộc sống sẽ cải thiện được đôi chút.
Bạn nghĩ rằng chú ý của bạn đang trụ ở khoảnh khắc hiện tại trong khi nó hoàn toàn bị tước đoạt bởi thời gian. Bạn không thể vừa cảm thấy bất hạnh lại vừa hiện trú toàn triệt trong cái Bây giờ.
Cái bạn gọi là “cuộc sống” đúng ra phải gọi là “hoàn cảnh sống” của bạn. Nó chính là thời gian tâm lý: quá khứ và tương lai. Một số sự việc trong quá khứ đã không diễn ra đúng theo sở nguyện của bạn. Bạn vẫn còn đang phản kháng những gì đang hiện hữu. Hy vọng là thứ giữ cho bạn tiếp tục “sống”, nhưng hy vọng lại buộc bạn chú trọng đến tương lai. Chính sự tập trung liên tục này khiến cho bạn mãi mãi chối bỏ cái Bây giờ, và do đó kéo dài sự bất hạnh của bạn.
Quả thực hoàn cảnh sống hiện tại của tôi là kết quả của mọi việc đã xảy ra trong quá khứ, nhưng nó vẫn cứ là hoàn cảnh hiện tại của tôi, và tình trạng bị sa lầy trong đó khiến cho tôi cảm thấy mình bất hạnh.
Hãy quên đi hoàn cảnh sống của bạn một phút và tập trung chú ý vào sự sống của bạn.
Có gì khác biệt đâu?
Hoàn cảnh sống của bạn hiện hữu trong thời gian.
Sự sống của bạn diễn ra ở hiện tại.
Hoàn cảnh sống của bạn là chất liệu tâm trí.
Sự sống của bạn là có thực.
Hãy tìm kiếm “khung cửa hẹp dẫn đến sự sống”. Khung cửa ấy được gọi là cái Bây giờ. Hãy thu hẹp sự sống của bạn vào khoảnh khắc hiện tại. Hoàn cảnh sống của bạn có thể đầy dẫy các vấn đề - hầu hết các hoàn cảnh sống đều như thế cả - nhưng hãy tìm hiểu xem bạn đang gặp phải vấn đề gì vào khoảnh khắc này. Không phải vào ngày mai hay vào mười phút nữa, mà ngay bây giờ. Phải chăng bây giờ bạn đang gặp phải vấn đề?
Khi bạn đầy dẫy các vấn đề, ắt sẽ không còn khoảng trống cho bất cứ thứ gì mới đặt chân vào, không còn khoảng trống cho một giải pháp. Cho nên bất kỳ lúc nào có thể, bạn hãy tạo ra khoảng trống, khoảng không gian trống trải, để bạn tìm thấy sự sống ngay bên dưới hoàn cảnh sống của mình.
Hãy sử dụng trọn vẹn các giác quan của bạn. Hãy ngắm nhìn xung quanh. Chỉ ngắm nhìn thôi, chứ đừng lý giải. Hãy ngắm nhìn ánh sáng, các dáng vẻ, các màu sắc, các kết cấu. Hãy ý thức sự hiện diện thầm lặng của mỗi sự vật. Hãy ý thức khoảng không gian cho phép mọi sự vật hiện hữu. Hãy lắng nghe các âm thanh; đừng phán xét chúng. Hãy lắng nghe sự tĩnh lặng ngay bên dưới các âm thanh ấy. Hãy sờ vật gì đó – bất kỳ vật gì cũng được – để cảm nhận Bản thể hiện tiền của nó. Hãy quan sát nhịp điệu hô hấp của bạn; cảm nhận luồng không khí vào ra để cảm nhận sinh lực luân lưu bên trong cơ thể bạn. Để mặc cho mọi sự vật hiện hữu như vốn có bên trong cũng như bên ngoài bạn. Để mặc cho “sự hiện hữu” của tất cả mọi sự vật tự thân hiển lộ ra. Hãy tiến sâu vào cái Bây giờ.
Bạn đang bỏ lại đằng sau mình cái thế giới vô cảm bị giảm lược bởi tâm trí, cái thế giới trơ lì của thời gian. Bạn đang thoát khỏi sự ràng buộc của cái tâm trí điên rồ đang vắt kiệt sinh lực của bạn, giống y như nó đang chậm rãi đầu độc và hủy hoại Trái đất này vậy. Bạn đang thức tỉnh, bước ra khỏi cơn mê thời gian để bước vào hiện tiền.
Tất cả mọi vấn đề đều là ảo tưởng do tâm trí tạo ra
Tôi có cảm tưởng như thể đã cất bỏ đi một gánh nặng vậy. Một cảm giác nhẹ nhõm. Tôi cảm thấy trong sáng nhưng các vấn đề của tôi vẫn còn ở đó chờ đợi tôi giải quyết. Chẳng phải tôi chỉ đang tạm thời tránh né chúng sao?
Nếu bạn thấy mình đang ở thiên đàng, thì không bao lâu sau đó tâm trí bạn sẽ nói “phải, nhưng…”. Nói cho cùng, ở đây không nhằm bàn về việc giải quyết các vấn đề của bạn, mà nhằm bàn về việc nhận ra rằng không có vấn đề nào hiện hữu cả. Chỉ có những tình huống – sẽ được giải quyết ngay bây giờ, hãy để mặc chúng và chấp nhận chúng như một phần của “cuộc hiện hữu” trong khoảnh khắc hiện tại cho tới khi chúng thay đổi hay có thể được giải quyết. Các vấn đề đều do tâm trí tạo ra, nên chúng cần có thời gian để tồn tại. Chúng không thể tồn tại được trong thực tại của cái Bây giờ.
Hãy tập trung chú ý vào cái Bây giờ và bảo cho tôi biết bạn có vấn đề gì vào khoảnh khắc này.
Khi bạn tạo ra một vấn đề, bạn cũng gây ra đau khổ. Tất cả mọi việc phải làm chính là một chọn lựa đơn giản, một quyết định đơn giản: Bất kể điều gì xảy ra, tôi sẽ không gây thêm đau khổ cho mình nữa. Tôi sẽ không tạo ra thêm vấn đề nào nữa. Mặc dù là một chọn lựa đơn giản nó cũng rất căn cơ. Bạn sẽ không chọn quyết định đó, nếu như bạn không thực sự chán ngấy đau khổ, nếu như không thực sự khổ đau đến tận cùng. Bạn sẽ không thể cương quyết làm điều này trừ phi bạn đã tiếp cận được sức mạnh của cái Bây giờ. Nếu bạn không gây thêm đau khổ cho bản thân, thì bạn sẽ không gây thêm đau khổ cho người khác. Bạn cũng không còn gây ô nhiễm cho Trái đất tươi đẹp này nữa, cho không gian nội tại của bạn nữa, và cho linh hồn tập thể của nhân loại nữa bằng tính tiêu cực của việc tạo tác ra các vấn đề.
Một số người nổi giận khi nghe tôi nói rằng các vấn đề đều là ảo tưởng cả. Tôi đang đe dọa tước đoạt nhận thức của họ về con người họ vậy. Họ đã đầu tư khá nhiều htời gian vào nhận thức giả tạo về cái tôi của mình. Trong nhiều năm qua họ đã bất thức định nghĩa toàn bộ nhân thân của mình vằng các vấn đề hay đau khổ của chính họ. Họ sẽ là ai nếu không có nó.
Rất nhiều điều người ta nói, suy nghĩ, hay hành động thực ra đều bị thôi thúc bởi sự sợ hãi. Và dĩ nhiên, nỗi sợ hãi này luôn gắn liền với việc bạn chú trọng đến tương lai và không màng chi đến cái Bây giờ. Do vì không có bất kỳ vấn đề nào trong cái Bây giờ, nên ở đó cũng không có sợ hãi.
Gặp một tình huống phát sinh khiến bạn phải giải quyết ngay bây giờ, hành động của bạn sẽ trong sáng và chính xác nếu như nó nảy sinh từ ý thức trong khoảnh khắc hiện tại. Rất có thể nó cũng hiệu quả hơn. Nó sẽ không phải là một phản ứng xuất phát từ sự khuôn định theo quá khứ của tâm trí bạn, mà là một đáp ứng theo trực giác đối với tình huống ấy. Trong các trường hợp khác, khi tâm trí bị ràng buộc bởi thời gian nhúng tay vào phản ứng, bạn sẽ thấy rằng đừng nên làm gì cả, chỉ cần tập trung vào cái Bây giờ là tốt hơn cả.
Bước đột phá trong sự tiến hóa của ý thức
Tôi đã nhiều lần thoáng trải nghiệm tình trạng thoát khỏi sự khống chế của tâm trí và thời gian như ông đã miêu tả, nhưng quá khứ và tương lai thật vô cùng mạnh mẽ khiến tôi không sao xua đuổi chúng lâu được.
Kiểu ý thức bị ràng buộc bởi thời gian đã bắt rễ sâu xa vào linh hồn nhân loại. Nhưng việc chúng ta đang làm ở đâu là một phần trong cuộc chuyển hóa sâu sắc vốn đang diễn ra trong ý thức tập thể của hành trình này và xa hởn nữa: đó là thức tỉnh ra khỏi giấc mơ vật chất, hình tướng, và phân biệt. Đó là sự kết thúc ảo tưởng về thời gian. Chúng ta đang phá vỡ các khuôn mẫu tâm trí đã thống trị cuộc sống con người trong nhiều thiên niên kỷ qua. Các khuôn mẫu tâm trí đã gây ra nỗi thống khổ không sao tưởng tượng được trên phạm vi vô cùng rộng lớn. Tôi không có ý định dùng từ ngữ “xấu xa/tai ương” (evil) để ám chỉ nó. Sẽ hữu ích hơn nếu gọi nó là trạng thái ý thức mê muội/trạng thái bất thức (unconsciouness) hay sự điên rồ.
Để phá vỡ kiểu ý thức cũ hay đúng hơn là để phá vỡ kiểu ý thức mê muội này, phải chăng có điều gì đó tôi phải thực hiện hay dù sao nó cũng sẽ diễn ra? Nói khác đi, phải chăng sự thay đổi này nhất định sẽ xảy ra?
Đây là một câu hỏi về triển vọng. Hành động và sự việc xảy ra thực ra chỉ là một tiến trình duy nhất: bởi vì bạn hợp nhất làm một với toàn thể tính của ý thức, cho nên bạn không thể tách biệt hai khái niệm này được. Thế nhưng, không có gì bảo đảm tuyệt đối rằng con người sẽ thành công. Tiến trình này không tự phát diễn ra. Sự cộng tác của bạn là một bộ phận tối cần thiết. Tuy nhiên, nếu xem xét kỹ bạn sẽ thấy tiến trình này là một bước đột phá trong sự tiến hóa của ý thức, nó cũng là cơ hội sinh tồn duy nhất của chúng ta vậy.
Niềm vui trào dâng từ Bản thể hiện tiền
Để lưu ý bản thân rằng bạn đã để cho chính mình bị thống trị bởi thời gian tâm lý, bạn có thể sử dụng tiêu chuẩn đơn giản sau đây. Hãy tự vấn bản thân xem: Có chăng niềm vui, sự dễ chịu và nhẹ nhàng trong việc tôi đang làm không? Nếu không có, thì đúng là thời gian đang che khuất khoảnh khắc hiện tiềm, và cuộc sống quả là một gánh nặng hay một cuộc đấu tranh gian khổ
Dù không có niềm vui, sự dễ chịu hay nhẹ nhàng, bạn cũng không nhất thiết phải thay đổi việc mình đang làm. Có lẽ thay đổi cách thức thực hiện là đủ rồi. “Cách thức” luôn quan trọng hơn “việc cần được thực hiện”. Hãy tìm hiểu xem điều gì sẽ xảy ra nếu bạn quan tâm đến hành động nhiều hơn đến kết quả bạn muốn gặt hái được thông qua hành động ấy. Hãy chú ý toàn triệt đến bất kỳ thứ gì mà khoảnh khắc hiện tại trao tặng. Tình hình này hàm ý rằng bạn cũng hoàn toàn chấp nhận cái đang là, bởi vì bạn không thể quan tâm triệt để đến một thứ gì đó mà đồng thời lại phản kháng nó.
Ngay khi bạn tôn vinh khoảnh khắc hiện tiền, thì tất cả mọi bất hạnh cũng như đấu tranh gian khổ đều tan biến đi, và sự sống bắt đầu trào dâng niềm vui và sự dễ chịu. Khi hành động của bạn xuất phát từ sự tỉnh thức ở khoảnh khắc hiện tiền, cho dù là bất cứ việc gì đi nữa – thậm chí một hành động đơn giản nhất – thì hành động ấy cũng thấm đẫm tính nhân bản, lòng vị tha, và tình yêu cao thượng.
Khi sự cưỡng bách phải nỗ lực đào thoát khỏi cái Bây giờ đã ngưng dứt, niềm vui xuất phát từ Bản thể hiện tiền sẽ tuôn chảy vào mọi việc bạn thực hiện. Ngay khi chú ý của bạn hướng đến cái Bây giờ, bạn liền cảm thấy sự hiện trú toàn triệt, sự tĩnh lặng và thanh thản. Bạn không còn lệ thuộc vào tương lai để đong đầy thoả mãn – bạn không còn trông cậy vào nó để được cứu rỗi nữa. Do đó, bạn không bị trói buộc vào thành quả hoạt động. Thất bại hay thành công đều không còn mãnh lực làm thay đổi trạng thái Bản thể hiện tiền nội tại của bạn. Bạn đã tìm thấy sự sống vĩnh hằng ngay bên dưới hoàn cảnh sống của mình.
Trong tình trạng vắng bóng thời gian tâm lý, cảm nhận về Cái Tôi của bạn xuất phát từ Bản thể hiện tiền chứ không phải từ quá khứ riêng của bạn. Do đó, nhu cầu tâm lý muốn trở thành thứ gì đó khác hơn con người của bạn không còn ở đó nữa. Trong thế giới thị hiện này, về phương diện hoàn cảnh sống của mình, bạn có thể thực sự trở nên giàu có, thông thái, thành đạt, không vướng bận điều này việc nọ; nhưng ở chiều kích sâu ẳm của Bản thể hiện tiền, bạn trọn vẹn và toàn bích ngay bây giờ.
Trong trạng thái toàn vẹn đó, chúng ta còn có thể hoặc sẽ sẵn lòng theo đuổi các mục tiêu bên ngoài không?
Dĩ nhiên, nhưng bạn sẽ không còn kỳ vọng hão huyền rằng có việc gì đó hay người nào đó trong tương lai sẽ cứu rỗi bạn hay giúp bạn có được hạnh phúc. Đối với hoàn cảnh sống của bạn, có lẽ còn có sự việc để bạn đạt đến hay sở đắc. Đó là thế giới của hình tướng, của đắc thất. Còn ở bình diện sâu xa hơn bạn vốn đã toàn vẹn rồi, và khi bạn nhận ra điều đó, thì niềm vui dâng đầy phía sau việc bạn làm. Trong tình trạng thoát khỏi thời gian tâm lý, bạn không còn theo đuổi mục tiêu của mình bằng quyết tâm khắc nghiệt, không còn bị thúc đẩy bởi sự sợ hãi, tức giận, bất mãn, hay nhu cầu muốn trở thành một ai đó. Bạn cũng sẽ không bị bất động hay đông cứng vì sợ thất bại, mà đối với tự ngã thì thất bại có nghĩa là mất đi Cái Tôi. Khi mà cảm nhận sâu sắc về Cái Tôi của bạn xuất phát từ Bản thể hiện tiền, khi bạn không còn có nhu cầu tâm lý “muốn trở thành” nữa, thì hạnh phúc cũng như cảm nhận về Cái Tôi của bạn đều không tuỳ thuộc vào thành quả gặt hái được, và do đó bạn cũng không còn bị ám ảnh bởi nỗi sợ hãi nữa. Bạn sẽ không tìm kiếm sự trường tồn ở chốn mà người ta không thể tìm thấy nó: tức là trong cái thế giới thị hiện hình tướng, đắc thất, và tử sinh này. Bạn sẽ không đòi hỏi các tình huống, các hoàn cảnh, địa điểm, hay con người phải làm cho bạn thấy hạnh phúc, và rồi thấy thống khổ khi chúng không còn phục vụ cho kỳ vọng của bạn nữa.
Mọi sự vật đều được tôn vinh, nhưng không thứ gì đặc biệt quan trọng. Các hình tướng đều sinh ra rồi diệt đi, song bạn vẫn ý thức được tính vĩnh hằng bên dưới các hình tướng phù du đó. Bạn biết rõ rằng “không thứ gì chân thực có thể bị đe doạ được”.
Khi trạng thái ý thức của bạn thường trú ở Bản thể hiện tiền như thế, thì làm sao bạn không thành công cho được? Bạn vốn đã thành công rồi vậy.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét